Л.ХЭРЛЭН
Халх голын дайны үйл ажиллагааг удирдсан цэргийн гарамгай жанжин, БНМАУ-ын баатар төдийгүй ЗХУ-ын дөрвөн удаагийн баатар Г.К.Жуковын хөшөө Халхгол “Шинэ сум” цогцолборын төвд сүндэрлэн босч байна.
Хүрлээр цутгасан морьт хөшөөнд их жанжны эрэмгий төрх, дайчин удирдагч шинж чанарыг шингээн урласан нь аль ч талаас нь харахад тодхон. Энэхүү хөшөөг ОХУ-ын Эрхүүгийн ард түмнээс Халх голын ялалтын 80 жилийн ойг тохиолдуулан Монголын ард түмэнд бэлэглэснийг ОХУ-ын талаас саяхан авчирч байршуулжээ.
Г.К.Жуков 1896 оны арванхоёрдугаар сарын 26-ны өдөр Оросын Калуга хотод ядуу тариачны гэр бүлд мэндэлжээ. Морьт цэргийн хорооны жагсаалын цэргээс маршал болтлоо дэвшсэн тэрээр цэргийн суут жанжин, гайхамшигтай удирдагч байв. 1939 оны Халх голын байлдааныг гарамгай удирдаж ялалт байгуулснаар ЗХУ-ын баатар цолоор анх шагнагдсан. Тухайн үед Халх голын байлдааны эхэн үе хүндхэн нөхцөл байдалтай нүүр тулж, Фекленко захирагчтай Зөвлөлтийн 57 дугаар корпус удаа дараа ялагдал хүлээж ихээхэн хохирол учирсан тул Зөвлөлтийн дээд удирдлага яаралтай хуралдаж Г.К.Жуковыг Монголд ирүүлсэн түүхтэй. Иймд монголчууд Г.К.Жуков жанжны алдар гавьяаг үеийн үед бахархаж, мөн түүнийг цэрэг, армийн хувьд Монголд “төрсөн” хэмээн өөриймсөн ярьж, бичдэг.
Г.К.Жуков жанжны анхны музейг монголчууд байгуулсан бол анхны баримлыг ч гэсэн монгол хүн урласан байдаг. Баянзүрх дүүрэгт байршуулсан цээж баримлыг 1984 онд уран барималч С.Доржпаламын эх загвараар бүтээсэн нь маршал цэргийн гарамгай жанжны хамгийн анхны хөшөө юм.
Харин ОХУ 1995 онд Эх орны дайны ялалтын 50 жилийн ойгоор Манежная талбайдаа Г.К.Жуковын морьт хөшөөг байгуулж байв. 2015 онд уг хөшөөг байрнаас нь хөдөлгөх асуудал яригдахад тухайн үед манай улсаас ОХУ-д сууж байсан Элчин сайд Ш.Алтангэрэл хөшөөг Монгол руу шилжүүлэх хүсэлт тавьж байсан ч бүтээгүй билээ.
Эх сурвалж: www.polit.mn