Э.Бумхүү: Би 53 удаа Балганд дуулсан

2022-07-04
Нийтэлсэн: Админ
 2 мин унших

Б.Алтангэрэл

Энэ удаагийн дугаарын зочноор УДБЭТ-ын гоцлол дуучин Э.Бумхүүг урилаа. Тэрбээр “Учиртай гурван толгой” дуурийн Балганд хамгийн олон удаа дуулсан дуучны нэг юм. 

-Та “Учиртай гурван толгой” дуурийн  Балганы дүрээр үзэгчдийн сэтгэлд хоногшсон уран бүтээлч. Анх энэ дүрд дуулах эрхийг хэрхэн авч байв?
-Дуурийн театрт гоцлол дуучнаар ороод “Учиртай гурван толгой” дуурьт дуулах нь залуу дуучдын хувьд нэр төрийн хэрэг байдаг. Театр босго өндөртэй учир энэ дуурьт хэрхэн дуулснаас шалтгаалж цаашид сайн дуучин болох уу үгүй юу гэдэг нь шийдэгддэг. Би анх энэ дүрээр тайзан дээр гарахдаа хоёр сар гаруй бэлтгэл хийж байлаа. Тиймээс Балганы дүрдээ их хайртай. Энэ дүр сэтгэлд нэг л дотно, ойрхон байдаг юм. Анх тайзан дээр гараад хоёр цаг тасралтгүй дуулж, жүжиглэсэн хэрнээ тайзнаас буугаад юу  болоод өнгөрснийг мэдэхгүй болтлоо сандарсан шүү. 
-Балган таны дуулж байсан бусад дүрээс юугаараа онцлог санагддаг вэ?
-Монголын үндэсний хэмжээний дуурь учир мэдээж гадны сонгодог бүтээлээс эрс өөр. Дуулалт, алхаа гишгээ, харц нь хүртэл. Балганы дүрийг хурц ширүүн, драматик гэж тодорхойлж болно. Миний хувьд анх 23 настайдаа энэ дүрийг бүтээж байлаа. Жаахан хүүхэд байсан учир хурц ширүүн, ноёны дүрийг бүтээхэд хүндрэлтэй байсан. Харин нас ахиж, олон дуулах тусам дүр маань гарт орж, хаанаас нь ч дуулахад бэлэн болсон. 
-Хэдэн удаа Балганд дуулсан бол, та тоолж үзсэн үү? 
-Манайх уран бүтээлчдийнхээ дүрийн уран сайхны бүртгэлийг байнга хийдэг. Энэ бүртгэлийн мэдээллээр нийт 53  удаа Балганд дуулсан байна. Театрын уран сайхны зөвлөл маань намайг туршлагажаад, хоолой суугаад ирэхэд Юүндэнгийн дүрийг дуулах болоцоотой гэж үзсэн. Тиймээс сүүлийн жилүүдэд Юндэнгийн дүр дээр түлхүү ажиллах болсон. 
-Таны бүтээсэн Балган бусад дуучдын Балганаас хэр өөр бол?
-Дуучин бүхэн өөрийн онцлогтой бүтээж байгаа. Би Балганы дүрийг ширүүн гэхээс илүү энэрэнгүй талдаа бүтээхийг хичээдэг. Хэдийгээр Юндэнтэй муудалцаж байгаа ч аливааг ухаанаар бүтээхийг зорьдог гэдгийг нь илүү тод харуулахыг хүсдэг юм. 
-Хамгийн анх Балганд дуулахдаа ямар уран бүтээлчидтэй хамтарч байсан бэ? 
-Тэр үед Юндэнгийн дүрд гавьяат М.Болд, Нансалмаагийн дүрд Д.Туяа, Хоролмаагийн дүрд гавьяат С.Мөнгөнцэцэг нар тоглож байлаа. Харин найруулагчаар Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Е.Сарантуяа багш, удирдаачаар Ардын жүжигчин Ж.Бүрэнбэх ажилласан юм. Энэ мундаг хүмүүсийн зааж, зөвлөснөөр д анхны тоглолтоо амжилттай дуусгаж байлаа. 
-“Учиртай гурван толгой” дуурийг үзээд үзэгчид, залуус юуг илүү ойлгож, ухаараасай гэж та боддог вэ? 
-Монгол хүн нэгнээ хэрхэн хайрладаг, эмэгтэй хүнийг яаж хүндэлдэг, харцаараа хэрхэн энхрийлдэг, бүсгүй хүн нөхрөө хэрхэн дээдэлдэг вэ гэдгийг энэ бүтээлд өгүүлдэг. Мөн зан заншил, монгол ахуйг харуулдаг шүү дээ. Тиймээс монгол хүн бүхний үзэх ёстой дуурь гэж бодож байна. 
-Дуулаад жүжиглэхэд хэцүү байдаг байх даа. Уран бүтээлчээс илүү ур чадвар, мэдрэмж шаардах уу? 
-Бидний мэргэжлийн хувьд дуулахаас гадна жүжиглэлт илүү шаарддаг. Харин миний хувьд шингэн хоолойтой учир бусад дуучдыг бодоход хоолойгоо өөрчилж дуулах шаардлага илүү их тулгардаг. 

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин 2022 ОНЫ Долдугаар САРЫН 4. ДАВАА ГАРАГ. № 130 (6862)

Тавтай морил, эрхэм Нарүхито

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн урилгаар Япон Улсын Цог жавхлант эзэн хаан Нарүхито, эрхэм дэ

2 цаг 7 мин
Х.Тэмүүжиний хуулиар “хонгилын түлхүүр атгагч”-гүй болно

Энэ УИХ-ын эрх зүйн мэдлэг дээртэй, илүү чанга тод үгтэй гишүүдийн нэг нь яахын ар

2 цаг 7 мин
Ухаахудагийн тогтоолын төсөл УИХ дээр “унтчихав” уу?!

Монгол Улсын иргэд эх нутгийнхаа эрдэс баялгаас хувь хүртэх учиртай. Хари

2 цаг 7 мин
Л.Оюун-Эрдэнэ: АТГ дээр бариад байгаа нь улс төрийн шалтгаантай гэж үзэж байна

Энэ зургаадугаар сар улс төрийн “улайссан” үйл явдлуудаар эхэлсэн. Тэр нь үргэлжлэн өрнөсөөр сар шув

2 цаг 7 мин
Япон Улсын цог жавхлант эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?

Япон Улсын цог жавхлант эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?

19 цаг 24 мин
УИХ-ын хаврын чуулганыг пүрэв гарагт хаана

УИХ-ын хаврын чуулганыг пүрэв гарагт хаана

19 цаг 31 мин
Өнөөдөр Алтай, Хангайн уулархаг нутгаар бороо орно

Өнөөдөр Алтай, Хангайн уулархаг нутгаар бороо орно

19 цаг 41 мин
Наадмын нээлт, хаалтын ёслолд 2500 уран бүтээлч оролцож байна

Наадмын нээлт, хаалтын ёслолд 2500 уран бүтээлч оролцож байна

19 цаг 43 мин
Дуурийн театрт юу болоод, уран бүтээлчид нь ажил хаяхаар болов?

Дуурийн театрт юу болоод, уран бүтээлчид нь ажил хаяхаар болов?

2025-07-04
“Гэмт хэрэгтэй тэмцэх шинжлэх ухаан, технологийн хөгжил, ач холбогдол” өдөрлөг болов

“Гэмт хэрэгтэй тэмцэх шинжлэх ухаан, технологийн хөгжил, ач холбогдол” өдөрлөг болов

2025-07-04