Ч.ОЛДОХ  

УИХ-ын сонгууль өнгөрч Орон нутгийн сонгуулийн халуун өдрүүд эхэлж байгаа ч судалгаагаар иргэдийн 60-80 хувь нь  “Намд итгэхгүй байна” гэсэн дүгнэлт гарчээ. Гэтэл өнөөдөр дэлхийн улс орнуудад төрийн эрх мэдлийг нам төвтэй улс төрийн тогтолцоогоор олж авахаас өөр хувилбарыг хүн төрөлхтөн бодож олоогүй. Хэмжээгүй хаант засаглалтай улсыг эс тооцвол дэлхийн бүх оронд төрийн эрх мэдлийг гагцхүү намаар дамжуулан хэрэгжүүлдэг. Иймд намуудын үйл ажиллагааг сайжруулах, улс төрийн соён гэгээрэл тогтмол явуулах зайлшгүй шаардлагатай гэж “Соён гэгээрүүлэгч” телевизийн Мэргэдийн зөвлөлөөс уриаллаа.

Энэ зорилгоор   “Намын дарга нарын илтгэлийг сонсцгооё” уриан дор “Монголын улс төрийн өнөөгийн байдал шийдэл, гарц “ сэдэвт эрдэм шинжилгээний хурал, хэлэлцүүлгийг энэ сарын 14-нд зохион байгуулахаа мэдэгдлээ.

Хэвлэлийн хуралд “Соён гэгээрүүлэгч” телевизийн захирал Ш.Хишигсүрэн, Монгол Улсын гавьяат багш, “Монголын ирээдүй судлалын нийгэмлэг”-ийн тэргүүн Ц.Дэмбэрэл, Ш.Сүхбат, Шинжлэх ухааны гавьяат зүтгэлтэн, академич Т.Дорж, Түүхийн шинжлэх ухааны доктор  Ц.Жамбалсүрэн, “Голомт” нүүдэлчдийн соёл, түүхийн төвийн тэргүүн, судлаач Ш.Сүхбат  нар оролцлоо.

Ш.Хишигсүрэн: Монголын  улс төрийн салбарыг хамтдаа  оношильё

Соён гэгээрүүлэгч” телевизийн захирал Ш.Хишигсүрэн хэлэхдээ “2020 оны УИХ-ын ээлжит сонгуульд 27 нам дангаараа болон эвсэл болж оролцсон нь намуудын идэвхи  сайн байгааг харуулж байна. Гагцхүү бодлогын өрсөлдөөн болж чадсан уу, улс төрийн нөхцөл байдлаа зөв дүгнэж, оновчтой шийдэл гарц гаргасан уу гэдэгт анхаарал хандуулах ёстой юм. Дээр нь Монголын улс төрийн намууд “Төлөвшөөгүй, хариуцлага хүлээдэггүй, ил тод биш” гэсэн үзүүлэлтээс шалтгаалан иргэдийн намд итгэх итгэл жилээс жилд  буурсаар иржээ. Энэ нь Монголын улс төр мухардалд орсныг харуулж байна. Ард түмэн юу хүсдэг вэ гэвэл бодлогын мэтгэлцээн, бодлогын өрсөлдөөн, бодлогын чадамжийг хүлээж байдаг. Тиймээс Дээд шүүхэд бүртгэлтэй улс төрийн 36 намд улс төрийн соён гэгээрлийн томоохон ажил нь намын дарга нар салбараа оношилж, өнөөдрийн нөхцөл байдлаа дүгнэх ёстой. Иргэдийн байнга шаардаж буй ил тод байдал байхгүйгээр цааш явах уу. Намын дарга нарт шинжлэх ухааны үндэстэй ямар судалгаанууд байна, түүнийгээ хэвлэл, мэдээллийнхэнд, ард түмэндээ гаргаж тавиач. Нэгэн дээвэр дор цуглаж энэ сэдвээр яриач, хэлэлцүүлэгт идэвхтэй оролцооч. Бусад хэвлэл, мэдээллийн байгууллагууд манай телевизийн санаачилгыг дэмжээрэй. Эрдэм шинжилгээний хурал, хэлэлцүүлгээр хамтдаа Монголынхоо улс төрийн салбарыг оношильё. Бид өөрсдөө мэдээд зогсохгүй  бодитой мэдээлэл шаардаж байдаг олон улсын судалгааны байгууллагуудад  ч үнэн зөв мэдээлэл хүргэх ёстой” хэмээн уриалав.

Ц.Дэмбэрэл: Нам байхын тулд оюуны өндөр чадварыг өөртөө бүрдүүлэх ёстой

Доктор Ц.Дэмбэрэл хэлэхдээ “XXI зуун оюунлаг, эрдэм боловсролыг эрхэмлэж байна. Тэр тусмаа монголчууд төрөлхийн оюун ухаан сайтай хүмүүс. Энд үүсч буй асуудал нь ард түмний оюуны чадамж өндөр байхад намуудын чадвар  тэр хэмжээнд байж чадаж байна уу. Өнөөдөр 36 нам байхад 36 үзэл бодол байна гэсэн үг. Нэг үзэлтэй бол нэг нам болчихно шүү дээ. Тэгэхээр 36  өөр үзэл бодлыг харьцуулж хармаар байна. Хүн сонголтыг харьцуулж хийдэг. Бараа таваарыг ч ингэж үзэж  байж авдаг. Тиймээс том талбар нээгдэж буй нь сайн хэрэг. Цаашид  байнга явуулж ашиглах нь зүйтэй. Улс төрийн нам байхын тулд оюуны өндөр чадварыг өөртөө бүрдүүлж  байх ёстой. Ингэж чадсан тохиолдолд сая улс орныг удирдаж авч явж чадна. Тэгэхгүйгээр энгийн хэдэн хүний саналаар нам байгуулдаг явдал  байж таарахгүй. Цаашид намууд байнга оюуны хүчтэй өрсөлдөөнд орж өөр өөрсдийн үзэл бодлыг маш ил тод гаргах ёстой. Улс орны хөгжил намуудын үзэл бодол, оюуны чадамжаас шалтгаална. Намын дарга нарын илтгэлийг сонсох хэлэлцүүлэг мэтгэлцээн маягаар явагдана, үүнд идэвхтэй оролцох байх гэж найдаж байна. Ард түмэн эндээс чиг авах учиртай. Түүнээс “Хүчээ нэгтгэе” гээд баруун, солгойгүй саналаа өгдөг байж таарахгүй. Ийм байдал удаан үргэлжлэхгүй, залуу үе зөвшөөрөхгүй. Намууд би хэн бэ гэдгээ харуулах ёстой. Намууд нам биш боллоо. Намууд нам биш болбол улс орныг хөгжүүлэх бодлогын асуудал замхарна. Улс орны хөгжил ч уруудна. Сүүлийн жилүүдэд намууд аль ч учраа олохгүй манарснаас гажуудал нүүрлэсэн. Хэрэв хэлэлцүүлэгт оролцохгүй нам байх аваас өөрийн үзэл бодолгүй гэдэг нь харагдана. Үзэл баримтлалгүй, өрсөлдөх чадваргүй ийм байх хэрэггүй” гэв.

Ш.Сүхбат: Улсаа, иргэдээ зөв чиглүүлэх удирдагч хэрэгтэй

Судлаач Ш.Сүхбат “Сүүлийн 30 жил монголчуудад юу өгснийг харвал гурван хүний нэг нь туйлын ядуу. Бүтээн байгуулалтын салбарт томоохон үйлдвэрийн газар нэг ч алга. Хэн ийм болгов. Хэн удирдав гэвэл хоёр нам ээлжилж удирдсан. Монголын ард түмний буруу юу, биднийг удирдан жолоодож байгаа намуудын буруу юу. Янз бүрийн аргаар ард түмнээ хуурсаар байгаад алангид унагалаа. Дараа нь аранганд орууллаа. Энэ үгийн утгыг толь бичгээс хараарай. Аланги гэдэг бол хуурамч нүх хийж байгаад ан амьтдыг унагаж алдаг нүхийг хэлдэг. Аранга гэдэг нь зовоон тарчлаах гэсэн утгатай үг. Монголын ард түмэн өнөөдөр зовж тарчилж байна. Өлсч байна, өвдөж зовж байна. Гэхдээ тэсч  байна. Бидэнд жолоодогч хэрэгтэй. Удирдах хүч хэрэгтэй. Тийм  хүч бидэнд дутаж байна. Улс орны жолоодогч нь өнөөдөр нам юм. Нам гэдэг улс төрийн бүлэглэлүүд сонгуульд орохдоо идэвжиж шоргоолж шиг бужигнаад ялалт байгуулсныхаа дараа унтаад өгдөг. Түүнийхээ дараа юу хийж байна гэвэл ерөөс хувьдаа ашиглах хөрөнгө цуглааж,  яаж баяжих вэ гэдэг л зорилго тавьж байна. Хийдэг, боддог нь л энэ. Нөгөөтэйгүүр, Монголын оюуны хүчийг ашиглахгүй байна. Гадаад, дотоодод сургууль төгссөн мэдлэг, чадвартай, улс орон бүрийн технологийг эзэмшсэн залуус Монголын нийгэмд байна. Тэд бидний ирээдүй мөн, бахархал мөн. Гэтэл  энэ хүчийг ашиглахгүй байна. Нэг нам орж ирж засгийн эрхийг авдаг, түүний дараа зөвхөн тэр намд хамаатай цэвэрлэгчээс эхлээд хэн ч хамаагүй албан тушаалд очдог. Дипломатын мэргэжилгүй зүгээр нэг цэвэрлэгээ хийж байсан хүн аль нэг улсад Элчин сайд хийгээд явж байх юм. Тэр намын гишүүн учраас, тэр намд зүтгэсэн, хандив өргөсөн гэнэ. Тэрнийхээ ачаар ингэж ажилладаг. Тийм юм бол яах гэж Монгол Улс мэргэжилтэн бэлтгээд байна вэ, тэр үзвэр үү, тоглоом уу. Төгсөөд гарч ирсэн залуус ажилгүй гудамжинд явж байна. Гэтэл Төрийн ордонд ямар хүмүүс төрийн алба хааж суугааг харчих. Монгол орныхоо гурван агуу хүчийг төр, засаг маань ашиглаж чадахгүй байна. Нэгдүгээрт, байгалийн баялаг, хоёрдугаарт ард түмний олж авсан мэргэжил, мэдлэг чадвар, гуравдугаарт ардтүмний оюун ухаан. Үүнийг ашиглаж чадахгүй төр байх хэрэггүй. Түүний оронд гурван саяулаа 70  сая малтайгаа бэлчээд явж байсан дээр. Хатуу хэлэхэд ийм байна” гэв.

Эх сурвалж: www.polit.mn