Малч удамтай хоёр

2017-03-20
Нийтэлсэн: Админ
 1 мин

Д.ЦЭРЭННАДМИД

Дундговь аймгийн Луус сумын Наран багийн малчин С.Батбаярынд бид аяны дөрөө мулталлаа.

Малын хашаа хороо нь цэмцгэрхэн, гэрийнх нь хойно говийнхны нэрлэдгээр “явдаг гэр” гэдэг отрын дугуйтай байшин бас жижиг амбаар, хажууд нь уртаа цэнхэр төмөр чингэлэг тавиас­тай. Ер нь л нэг багахан аж ахуйтны дайтай хот айл байна. Гэрийн эзэн С.Батбаяр төдийлөн яриа биш нэгэн бололтой. Юм асуухаар товчхон хариул­чих юм. Харин эхнэр Шинэчулуун нь шав гув хийсэн хэлэхээ хэлчихдэг янзын эмэгтэй аж.

Эднийх 700-гаад малтай гэнэ. Түүнийхээ тоонд биш чанарт анхаардаг учир өсгөе үржүүлье бусдын адил мянгат энээ тэрээ гэж цоллуулж явахыг урьдал болгодоггүй гэж байв.

Үүнийгээ нутагтаа сүүлийн жилүүдэд ногооны гарц муудсан, бэлчээрийн даац сайн биштэй холбон тайлбарлаж байна лээ. Боддог л бодол байх.

Тэгээд хэдэн жилийн өмнө сүргийнхээ зонхилох хонины үүлдэрлэг байдлыг сайжруулахаар Хэнтийгээс илүү нугаламтай үзэмчин хонины хуц авчирч тавьжээ. Үр дүнгийн үзэж л байна гэж ярьсан.  Бас 2007 онд Хэрлэнбаян Улаанд малаа оторлож явахдаа нэг үрээ авчирч азарга тавьсан. Тэр нь Галшарын гаралтай ч шинэ монгол адууны төл ажээ.

Саявтархан Дорнодоос яваа хүмүүсээс нэг доголон эр бяруу авч. Түүгээрээ бух тавих санаатай байгаа гэсэн. Ингэж л цөөн малаа чанаржуулж таван малаас авах ашгийг нэг малаас авах зорилготой гэж гэрийн эзэн ярьж байсан.

Урьд нь ховордуу устай нэг худагтай байж. Аман ус гэж. Малд ус тааруу, худаг муу гэж сум, багийнхандаа уламжлаад ч төдийлэн анхзаарсангүй. Тэгэхээр нь өнгөрсөн жил хувиасаа таван сая төгрөгөөр гүн өрмийн худаг гаргуулж насос тавьж тохижуулж авчээ. Хаяанд нь шахам хужир нь төө зузаан ургадаг Төгрөгийн тойром бий. Энэ бүх боломжийг эрэлхийлдэг болохоор товхийсэн амьдралтай айл юм. Эднийх эхнэр, нөхөр хоёулаа малч удамтай юм билээ.

Шинэчулууны аав нь Жамбалдорж гэж улсын сайн малчин цолтой нэгэн байсан бол Батбаярын аав Сандагдорж малч гэдгээрээ нутаг усандаа нэр нөлөөтэй хүн гэх.  С.Батбаяр цэргээс ирээд л мал маллаж. Тэгснээр сүргийн бэлчээрт 30-аад хаврыг үджээ. Нэгдлийн үед төмөр сүргийг маллаж байж. Тэрнээсээ малын чанар гэдэг юм чухал гэдгийг ойлгосон юм биз. Мал хувьчлах үед ам бүл гурвуулхан байсан болохоор таван адуу, гурван үхэр, 30-аад богийг өмч болгон авсан гэх. Тэрнийгээ зоргоор нь өсгөсөн бол өдийд мянга байтугай болгочих хугацаа өнгөрсөн гэж байсан юм.

Эднийх дөрвөн хүүхэдтэй. Хамгийн том нь дунд сургуулиа төгсөөд их, дээд сургуульд орно, төв суурин бараадна гэсэнгүй малчны зам сонгосон гэнэ. Их хатуу хэмээх элсэрхэг хөрстэй мөртлөө хад чулуу элбэгтэй ухаа толгодын нутагт цөөн айл байдгийн нэг нь эднийх. Одоо Арын хороо гэдэг хаваржаандаа малаа төллүүлж байна.

С.Батбаярынх гэдэг жирийн малчин айлын нэгэн хаврын өнгө ийм билээ.

Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Хэдхэн хоногийн өмнө “Gem mall” төвд өдрийн цагаар, олон нийтийн дунд ажлын байрандаа

Өчигдөр 06 цаг 00 мин
Дуурийн театрт юу болоод, уран бүтээлчид нь ажил хаяхаар болов?

Дуурийн театрт юу болоод, уран бүтээлчид нь ажил хаяхаар болов?

Өчигдөр 17 цаг 11 мин
“Гэмт хэрэгтэй тэмцэх шинжлэх ухаан, технологийн хөгжил, ач холбогдол” өдөрлөг болов

“Гэмт хэрэгтэй тэмцэх шинжлэх ухаан, технологийн хөгжил, ач холбогдол” өдөрлөг болов

Өчигдөр 17 цаг 09 мин
У.Хүрэлсүх: Монгол хэмээх нэрийг тамгалан үлдээхэд монгол дархан, урлаачид онцгой үүрэг гүйцэтгэж ирсэн

У.Хүрэлсүх: Монгол хэмээх нэрийг тамгалан үлдээхэд монгол дархан, урлаачид онцгой үүрэг гүйцэтгэж ирсэн

Өчигдөр 13 цаг 53 мин
Г.Лувсанжамц: Барбадос улсаас суралцах зүйл их бий

Г.Лувсанжамц: Барбадос улстай дипломат харилцаа тогтоож болно, харин харилцан визгүй зорчиж болохгүй

Өчигдөр 11 цаг 09 мин
ХӨСҮТ-ийн ерөнхий захирлаар С.Энхболдыг томилжээ

ХӨСҮТ-ийн ерөнхий захирлаар С.Энхболдыг томилжээ

Өчигдөр 11 цаг 00 мин
“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

“Монполимет” группийн ТУЗ-ийн дарга Б.Мөнхнасан өчигдөр “…Энэ жил манайх ТОП-100 аж а

Өчигдөр 06 цаг 00 мин
“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

Монгол баян. Монгол Улсын 3.5 сая иргэнд хангалттай байгалийн баялагтай. Гэхдээ түүнийг хэрхэн

Өчигдөр 06 цаг 00 мин
Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг огцруулснаас хойш сар шахмын хугацаа өнгөрлөө.

Өчигдөр 06 цаг 00 мин
Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан өчигдөр болж,  Төсвийн тогтвортой байдлын тухай ху

Өчигдөр 06 цаг 00 мин
Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Хэдхэн хоногийн өмнө “Gem mall” төвд өдрийн цагаар, олон нийтийн дунд ажлын байрандаа

Өчигдөр 06 цаг 00 мин
Дуурийн театрт юу болоод, уран бүтээлчид нь ажил хаяхаар болов?

Дуурийн театрт юу болоод, уран бүтээлчид нь ажил хаяхаар болов?

Өчигдөр 17 цаг 11 мин