Улаанбаатар хот хоногт дунджаар 150 мянган шоо метр усыг олборлодог. Харин цэвэрлэх байгууламж руу цагт дунджаар найман мянган шоо метр ус ирдэг байна. Хэрэв техник нь эвдэрвэл нэг цагийн дотор бохир усанд автах нь хормын төдий хугацаа шаардах нь. Мэргэжлийн хүмүүсийн хэлж буйгаар техникийн шинэчлэл хийхгүй байсаар хотыг бохирт автуулах уу эсвэл даруйхан шинэчлэх үү гэдэг асуудал тулгамдаж буй. Төв цэвэрлэх байгууламжийн төслийн хүчин чадал нь 220 мянган шоо метр гэдэг боловч 180 мянган шоо метрээс илүү бохир ус хүлээн авах боломжгүй тухай ахлах инженер Ц.Болд хэлж байлаа.

Зөвхөн техникийн шинэчлэл хийхээс гадна, бетон хийцүүд нь бүгд үеэ өнгөрөөсөн байна. Мэргэжлийн хүмүүсийн хийсэн дүгнэлтээр бетон хийцүүд нь муудсан байгаа тухай ч дуулгав. Муугаар бодоход ганц агааржуулалтын бетон хийц нь задраад уначихвал бохирт автах аюул нүүрлэх аж. Усны бохирдлын хэмжээ буурч байсан үзүүлэлт байдаггүй байна. Өмнө нь зөвхөн арьс шир, ноос ноолуурын үйлдвэрүүд химийн хортой бодис ихээр хэрэглэдэг гэдэг байсан. Харин сүүлийн жилүүдэд ахуйн хэрэглээндээ ч химийн найрлага өндөртэй бүтээгдэхүүн хэрэглэдэг болсон байна. Хамгийн их бохирдуулагч нь томоохон хүнсний үйлдвэр, машин угаалгын газар, хэвлэлийн үйлдвэр, машин засварын газрууд аж. Эдгээр газруудаас бохирдуулсны хэрээр нь төлбөр тооцох боломжгүй гэнэ. Учир нь хууль, эрхзүйн орчин бүрдээгүй байна. Хэдийгээр Ус бохирдуулагчийн тухай хууль байдаг ч журам батлагдаагүйгээс хэрэгждэггүй гэж болно.

Хотоос нийлүүлж байгаа бохирыг бүрэн цэвэрлэж чадахгүй байгаагаас үүдэх аюул нь байгаль орчинд сөргөөр нөлөөлнө гэж албаныхан хэлж байна. Магадгүй энэ хэвээр удвал нийслэлчүүд төдийгүй Туул голын сав дагуу байрлах газар нутагт оршин суудаг хүмүүст ч бохирын аюул харанга дэлдсээр байна. Нийслэлчүүд өвөл, хаврын цагт утаанд, зун, намартаа бохирын үнэрт дарлуулах нь хэвийн үзэгдэл мэт болжээ.

ӨРИЙН ДАРАМТ ТЭДНИЙГ ТОЙРСОНГҮЙ

Санхүүжилтийн тухайд хот, улсаас ганц ч төгрөгийн татаас авдаггүй. Аж ахуйн тооцоот үйлдвэрийн газар гэнэ. Татаасын бодлого хэрэгждэггүй. Нийтийн аж ахуйн салбарт татаасын бодлого байдаг ч цаасан дээр л буужээ. Төв цэвэрлэх байгууламжид 1999 онд “Жайка”, 2003-2004 онд Испанийн төсөл хэрэгжсэн байна. Үүнээс хойш тухайн үед засаж сайжруулсан техник, хэрэгсэл нь үеэ өнгөрөөсөн эд болон хувирсан байна. Бусдын нэгэн адил зээл, зээлийн хүүгийн өрийн дарамт ч тэднийг тойроогүй. Испанийн Засгийн газраас хэрэгжүүлсэн төслийн хүрээнд тавьж өгсөн насос нь тухайн үедээ сайн ажиллаж байсан. Гэвч урт хугацаанд элэгдэлд орж 70-80 хувь нь эвдэрчээ. Засаж сэлбэх гэхээр манайд сэлбэг нь байхгүй, захиалахаар тухайн улс оронд хэрэглэгдэхээ байсан зэрэг бэрхшээл олон тулгардаг байна.

Шинэ цэвэрлэх байгууламж барих газрын асуудалд санаа зовохгүй байж болох аж. Учир нь тэдний баруун талд 50 га талбай байдаг байна. Бид цахилгааны хомсдолд орж шинээр цахилгаан станц барих гэхээр газар олдохгүй нэлээд олон жилийг үдсэн. Харин цэвэрлэх байгууламжийн тухайд газар нь бэлэн байгааг эрхэм дарга нарт дуулгая.

Үргэлжлэл бий