Умайн хүзүүний хорт хавдрын талаар Анагаах ухааны докторант Г.Ням-Одын хэлсэн онцлох эшлэлүүд

2022-04-27
Нийтэлсэн: Админ
 4 мин унших

 

Б.ДОЛЖИНЖАВ

 “Зууны мэдээ” сонин салбар салбарын тэргүүлэгчид, шинийг санаачлагчдыг “Leaderships forum” буландаа урьж, Монгол Улсын хөгжлийн гарц, боломжийн талаар ярилцаж тэдний сонирхолтой шийдэл, санаануудыг уншигчдадаа хүргэдэг билээ. Ээлжит зочин Хавдар судлалын үндэсний төвийн Эмэгтэйчүүдийн мэс заслын тасгийн их эмч, анагаах ухааны докторант Г.Ням-Одын умайн хүзүүний хорт хавдрын талаар хэлсэн онцлох эшлэлүүдээс хүргэж байна.

-Сүүлийн 10 жилийн дунджийг харвал жилд 400 орчим эмэгтэй умайн хүзүүний хорт хавдраар оношлогдож, 150 орчим нь нас барж байна. Тухайлбал, 2020 онд 480, өнгөрсөн онд 312 эмэгтэй умайн хүзүүний хорт хавдраар оношлогдож, 2021 онд 157 эмэгтэй нас барсан.

-Умайн хүзүүний хорт хавдар хожуу үедээ оношлогдсон ч мэс засал, туяа болон химийн эмчилгээгээр эдгэрэх боломжоороо нэгдүгээрт ордог. Мэргэжлийн хэллэгээр тавилан сайтай халдварт багтана. Энэ халдвараар өвчилсөн тохиолдолд нас барахгүй байх бүрэн боломжтой.

-Умайн хүзүү болон хөхний хорт хавдрын эмнэл зүйн удирдамж боловсруулж, эрт илрүүлэх хөтөлбөрийг 2012 оноос улсын хэмжээнд хэрэгжүүлж эхэлсэн.Үүнд 30-60 насны эмэгтэйчүүд гурван жил тутамд нэг удаа харъяа өрхийн эрүүл мэндийн төвдөө эсийн шинжилгээ өгөхийг зөвлөдөг. Умайн хүзүүний эсийн шинжилгээнд гурван жилд нэг удаа хамрагдаж хэвшсэнээр умайн хүзүүний хорт хавдраас сэргийлж чадна.

-ДЭМБ 2020-2030 онд умайн хүзүүний хорт хавдрыг бууруулах зорилт тавьсан. Үүнд гурван хөтөлбөр багтсан. Нэгдүгээрт, нийт охидын 90 орчим хувийг вакцинд хамруулна. Хоёрдугаарт, эмэгтэйчүүдийн 70 орчим хувийг эрт илрүүлэгт хамруулна. Гуравдугаарт, хавдраар оношлогдсон хүмүүсийн 90 орчим хувийг эмчилж чадвал умайн хүзүүний хорт хавдраар хүмүүс нас барахгүй, эрсдэл эрс буурах боломжтой гэж үзсэн.

-Манай улсад эрт илрүүлэг 40 хувь байгааг 70 хувь болгохын тулд иргэдийн мэдлэг, мэдээллийг сайжруулах хэрэгтэй. Эмэгтэйчүүд зорилтот насандаа гурван жил тутамд нэг удаа эсийн шинжилгээндээ хамрагдаад  хэвшчихвэл энэ хавдрын тоо буурна.

-Умайн хүзүүний хорт хавдрын анхдагч урьдчилан сэргийлэлтэд вакцинжуулалт, бэлгийн зөв боловсрол орно. Хоёрдугаарт, эрт илрүүлгийн хөтөлбөртөө хамрагдах, бэлгийн харилцаанд орсноос таван жилийн дараа эсийн шинжилгээ өгч хэвших хэрэгтэй. Жилдээ нэг удаа эмэгтэйчүүдийн үзлэгт орох нь чухал.

-Умайн хүзүүний хорт хавдраар өвчлөх эрсдэл эмэгтэй хүн бэлгийн харьцаанд орсон үеэс эхэлнэ. Учир нь бэлгийн харьцаанд орсноор хүний папиллома вирусын халдвар авах магадлал үүснэ. Иймээс тус халдварын эсрэг вакциныг охидод хийх нь зүйтэй гэж үздэг.

-ДЭМБ 2008 онд папиллома буюу хөхөнцөр вирусын эсрэг вакциныг гарган авсан. 2020 оны мэдээллээр 190 гаруй орны 122 нь хүний хөхөнцөр вирусын эсрэг вакциныг дархлаажуулалтынхаа товлолтод оруулсан байна. 

-Манай улсад хүний папиллома вирусын вакциныг Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвийн Сайн дурын дархлаажуулалтын албанд сайн дурын үндсэн дээр хийдэг. Өөрөөр хэлбэл манай улс дархлаажуулалтын товлолдоо энэ вакциныг хараахан оруулаагүй улс орны нэг гэсэн үг.

-Бэлгийн олон хавьтагчтай байх, хавьтагч нь цаанаа олон хавьтагчтай байвал умайн хүзүүний хорт хавдраар өвчлөх үндсэн шалтгаан болдог. Тиймээс эрэгтэй хүн хөхөнцөр вирусыг тээгч болон дамжуулагч болдог. Хөхөнцөр вирус нь дан ганц умайн хүзүүний хорт хавдар үүсгэдэггүй. Шодойн хавдар, ам, залгиур, улаан хоолойны хавдрыг үүсгэдэг учир эрэгтэйчүүдэд эрсдэлтэй.

-АНУ, Япон, Канад гэсэн өндөр хөгжилтэй орнууд 21 наснаас нь эмэгтэйчүүдээс эсийн шинжилгээ авдаг. Манай улс 30 наснаас эсийн шинжилгээнд хамруулдаг нь хожуудаа орно. Бэлгийн харилцаанд орсноос таван жилийн дараагаас хавдар үүсч эхэлдэг тул 15 настайдаа бэлгийн харилцаанд орсон бол 20 настайдаа эсийн шинжилгээ өгнө.

-Жилд ХСҮТ-д 150 орчим эмэгтэй умайн хүзүүний урьдал өвчин, хавдраар умайн хүзүүг тайрах мэс засалд орж байна. Үүний 50 орчим хувь нь 30-аас доош насныхан байна.

-Улсын хэмжээнд хавдрыг илрүүлэх, эмчлэх нэг төв байгаа учир хүний нөөц хүрэлцэхгүй байна. Манай эмэгтэйчүүдийн мэс заслын тасгийн 10 эмч, ажлын таван өдөр 20-25 хагалгаа хийж байна. Ачаалал их учир мэс засал 14-21 хоног хүлээгддэг. Тиймээс хоёр дахь ХСҮТ-ийг удахгүй барина гэдэгт итгэлтэй байна.

-“Монголын эмэгтэйчүүдийн холбоо”-ноос “Хавдаргүй Монгол эмэгтэй” төслийг хэрэгжүүлэх гэж байгаа нь маш зөв санаачлага юм. Учир нь алслагдсан сум, багийн эмэгтэйчүүдийн аймаг,сум, өрхийн эрт илрүүлгийн үзлэгт хамрагдах хувь эрс бага байдаг. Гэтэл хөх болон умайн хүзүүний хорт хавдрыг эрт илрүүлэх тусмаа эдгэрэх боломж нь ихэсдэг.

Эх сурвалж:www.polit.mn

Фото: Эрүүл мэндийн сэдэвт хэлэлцүүлэг боллоо

Фото: Эрүүл мэндийн сэдэвт хэлэлцүүлэг боллоо

14 цаг 10 мин
Гурил, малын тэжээлийн үнийг гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслийг дэмжив

Гурил, малын тэжээлийн үнийг гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслийг дэмжив

14 цаг 37 мин
Ц.Даваасүрэн:Төрийн өмчит компани байгуулж болохгүй гэсэн хууль баталвал Үндсэн хууль зөрчинө

Ц.Даваасүрэн:Төрийн өмчит компани байгуулж болохгүй гэсэн хууль баталвал Үндсэн хууль зөрчинө

14 цаг 40 мин
М.Оюунчимэг: Эмийн салбарын монополь байдал олон ноцтой асуудал үүсгэж байна

М.Оюунчимэг: Эмийн салбарын монополь байдал олон ноцтой асуудал үүсгэж байна

14 цаг 43 мин
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ НҮБ-ын тусгай элч Жан Тодт-той уулзлаа

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ НҮБ-ын тусгай элч Жан Тодт-той уулзлаа

14 цаг 47 мин
Олон эмэгтэйн краш, улстөрч С.Баярцогт

Олон эмэгтэйн краш, улстөрч С.Баярцогт

15 цаг 4 мин
Г.Дэнзэн: Алдагдсан найман жилийн алдааг засах хөтөлбөр боловсрууллаа

АН-ын Стратеги бодлого, сургалт, судалгааны газрын дарга, 2024 оны УИХ-ын сонгуульд АН-аас дэвшүүлэх мөрийн хөтөлбөр боловсруулах ажлын хэсгийг ахалж ажилласан Г.Дэнзэнтэй Үндэсний аудитын газарт намынхаа мөрийн хөтөлбөрийг хүлээлгэн өгөх үеэр уулзаж ярилцсан юм.

21 цаг 12 мин
Энэтхэгийн сонгууль хамгийн өндөр өртөгтэй

Дэлхийн хамгийн олон хүн амтай Энэтхэг улс ирэх таван жилд улс орноо удирдах удирдагчдыг сонгохоор бэлтгэж байна. Тиймээс ч ирэх дөрөвдүгээр сарын 19-нөөс зургаадугаар сарын 1-нийг хүртэл үргэлжлэх парламентын сонгууль энэ улсын хувьд нүсэр ажил байх нь ойлгомжтой.

21 цаг 17 мин
Эрүүл мэндийн салбарыг цахимжуулах төсөл хэрэгжүүлсэн компанийг АТГ-т шалгуулна

Засгийн газрын өчигдрийн хуралдаанаас гаргасан шийдвэрийн талаар Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг, Цахим, хөгжил харилцаа холбооны сайд Н.Учрал нар мэдээлэл хийлээ. Сайд нарын байр суурийг хүргэе.

21 цаг 23 мин
МАН-ын эмэгтэй нэр дэвшигчдийг Х.Булгантуяа, АН-ынхыг С.Одонтуяа өнгөлөх үү?

...Тэгэхээр нам, намын лидер эмэгтэйчүүд жагсаалтад “жагсаад” орж ирэхээр болж байгаа юм. Энэ боломж дээр хэн хэн гэдэг эмэгтэй улстөрчид “тоглох” вэ. Энэ бас сонин.

21 цаг 33 мин