ЭЦА-ны Кибер гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсийн дарга С.Тайваны хэлсэн онцлох эшлэлүүд

2022-11-23
Нийтэлсэн: Админ
 4 мин унших

 

Б.ДОЛЖИНЖАВ

“Зууны мэдээ” сонин салбар, салбарын тэргүүлэгчид, шинийг санаачлагчдыг “Leaderships forum” буландаа урьж, Монгол Улсын хөгжлийн гарц боломжийн талаар ярилцаж тэдний сонирхолтой шийдэл, санаануудыг уншигчдадаа хүргэдэг билээ. Ээлжит зочин Эрүүгийн Цагдаагийн албаны Кибер гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсийн дарга, цагдаагийн дэд хурандаа С.Тайвангийн хэлсэн онцлох эшлэлүүдээс хүргэж байна. 

-Манай улсын тухайд бусдын цахим хэрэгсэл, программ хангамж руу хууль бусаар нэвтрэх, тасалдуулах, хувь хүн, аж ахуйн нэгж байгууллагын мэдээлэлд халдах замаар үйлдэж байгаа бүх төрлийн гэмт хэргийг кибер гэмт хэрэг гэж үздэг. Мөн бага насны хүүхдийг садар самуунд уруу татсан зураг, дүрс бичлэгийг хадгалах, түгээх, бусдад шилжүүлэх, түүгээрээ дамжуулан хүүхдийг айлган сүрдүүлэх, заналхийлэх гэмт хэргийг кибер гэмт хэрэг гэж үзэн мөрдөн шалгах ажиллагааг явуулж байна.

-Цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдэж байгаа нийт гэмт хэргийн 30 гаруй хувийг кибер орон зайд үйлдэж байгаа гэсэн судалгаа байна. Үүнээс, нийт гэмт хэргийн 24 орчим хувийг цахимаар залилах гэмт хэрэг эзэлдэг. Үлдсэн зургаа орчим хувийг бусад төрлийн гэмт хэрэг эзэлдэг.

-Энэ оны эхний  арван сарын байдлаар 30 гаруй мянган гэмт хэрэг цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдсэн. Үүнээс  8000 орчим нь цахимаар залилах төрлийн гэмт хэрэг байна. Цахимаар залилах гэмт хэргийн  15 орчим хувь нь бусдын цахим хэрэгсэл, хаяг руу хууль бусаар нэвтэрч залилах хэлбэрээр үйлдэгдэж байна.

-Цахимаар залилан хийж байгаа хүмүүс бусдын нэр дээр нээсэн дансыг ашигладаг. Нэг иргэн хэд хэдэн данстай байх, дансаа цахимаар нээх боломжтой байна. Үүнийг гэмт этгээдүүд овжин ашиглаж бусдын дансны мэдээллийг “өдрийн 50 мянга, 100 мянган төгрөгийн ажил байна” гэсэн утгатай зарыг цахим орчинд байршуулж, иргэдийн дансны мэдээллийг авдаг бөгөөд тухайн иргэнийхээ дансыг ашиглан гэмт хэрэг үйлддэг.

-Дансаа ашиглуулж байгаа хүн орлого, зарлагадаа хяналт тавих боломжтой. Гэвч иргэд үүнийг мэддэггүй. Үндсэн бүртгэлтэй эзэн нь ашиглахгүй байгаа нөхцөл байдал энэ төрлийн гэмт хэргийг шалгахад ихээр илэрч байна.

-Хоёрдугаарт, бусдын нэр дээр бүртгэлтэй утасны дугаар ашиглаад энэ төрлийн гэмт хэргийг үйлддэг. Утасны дугаар нь тодорхой, ил байхаар иргэд залилангийн гэмт хэрэг биш гэж боддог. Мөн утасны дугаар нь мэдэгдэж байгаа учир мөнгө залилсан хэрэгтэн тэр даруй илэрнэ гэж иргэд бодож байж магадгүй юм. Гэвч өөр хүний нэр дээр бүртгэлтэй утасны дугаар ашигладаг учир мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулахад хүндрэл үүсгэдэг.

-Цахимаар үйлдэж байгаа гэмт хэргийг илрүүлэхэд мэдээллийн технологийн мэдлэг, мөрдөн шалгах ур чадвар буюу мөрдөгчийн туршлага, гадаад хэлний мэдлэг гэсэн гурван салбар шинжлэх ухааны мэдлэг, ур чадварыг  эзэмшсэн байх шаардлага тавьдаг. Энэ шаардлагад тэнцсэн боловсон хүчнийг бэлтгэх, тогтвор суурьшилтай ажиллуулах, дадлагажуулах, туршлагажуулах нь шийдвэрлэх шаардлагатай нэн тэргүүний асуудал болоод байна.

-Бид кибер мөрдөгчийн мэдлэг, чадварыг нэмэгдүүлэхэд тогтмол анхаарч, боломжит бүх төрлийн сургалтад хамруулдаг. Энэ жилээс Дотоод хэргийн их сургуульд кибер мөрдөгч бэлтгэх ангитай болсон. Тиймээс ойрын хугацаанд кибер гэмт хэрэгтэй тэмцэх мэргэшсэн мөрдөгчид бэлтгэгдэж ажлын байран дээр гарч ирнэ. Үүнээс гадна технологийн чиглэлээр боловсон хүчин бэлтгэдэг их, дээд сургуулиудтай хамтран ажиллаж байна.

-Дэлхий дахинд кибер гэмт хэрэгтэй технологийн тусламжтайгаар тэмцэх, түүнийг зөв оновчтой ашиглах чадварт суралцах нь нэн тэргүүний асуудал болж байна. Энэ чиглэлээр манай урд, хойд хөрш, АНУ, БНСУ, БНТУ зэрэг орнууд хүний нөөц, техник технологидоо их хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийж байна.

-Цаашилбал, хүний амь нас хохирсон, дээрэм, хулгай гэх мэт олон төрлийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажилд кибер орчноос тоон ул мөр бэхжүүлэх арга, аргачлал ашиглагдах чиг хандлагатай байгаа учир олон улсын хэмжээнд Кибер гэмт хэрэгтэй тэмцэх ажилд илүү ач холбогдол өгч, анхаарч байна.

-Цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдэж байгаа дөрвөн гэмт хэрэг тутмын нэг нь цахим залилан байна.Энэ төрлийн гэмт хэрэгт өртөж хохирохоос урьдчилан сэргийлэх, иргэдэд мэдээлэл өгөх зорилгоор ЦЕГ-аас санаачлан “UNSEND”  буюу “Бүү шилжүүл” уриатай аяныг    энэ  сард зохион байгуулж байна.

-Иргэд гар утсанд ирж байгаа бүх төрлийн нууц үгээ бусдад өгөх, тусгайлан бэлтгэсэн линкээр орж, цахим хаягийнхаа нууц үгийг алдах тохиолдол их байна. Түүнчлэн цахим орчинд байрлуулсан зард итгэж урьдчилгаа төлбөр хэлбэрээр мөнгөө шилжүүлж, залилуулж байгаа гэмт хэргийн гомдол их байгаад анхаарах нь зүйтэй болов уу.

-Энэ төрлийн гэмт хэрэг үйлдэгчид хохирогчоо сонгож байна. Ялангуяа хөдөө, орон нутагт ажиллаж, амьдарч байгаа иргэд рүү түлхүү чиглэж байгаа нөхцөл байдал ажиглагдаж байна. Тухайлбал, орон нутгийн иргэд, малчдын хэрэгцээ, сонирхолд таарсан бараа хямд үнээр борлуулна гэж урьдчилгаа төлбөр авч, залилж байна.

-Тиймээс иргэд олон нийт рүү чиглэсэн урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэргийн хохирогч болохгүй байх аян, сургалтуудыг бид бүхэн тогтмол хийдэг. Тухайлбал, ЕБС-ийн сурагчид руу чиглэсэн үйл ажиллагааг идэвхтэй зохион байгуулдаг. Энэ удаа бид бүхний зохион байгуулж байгаа цахим залилах гэмт хэрэгтэй тэмцэх “UNSEND” буюу “Бүү шилжүүл” нэртэй аян ч гэсэн энэ ажлын нэг хэсэг юм. Иргэд энэ аяны хүрээнд, цахим залилах гэмт хэргийн талаар мэдлэгтэй болж, өөрсдийгөө хамгаалах чадвартай болно гэж итгэж байна.

Эх сурвалж:www.polit.mn

“Ногоон ертөнц” төслийн хүрээнд ASEZ WAO-ын залуус Чингэлтэй дүүрэгт цэвэрлэгээ хийлээ

Олон улсын сайн дурын ASEZ WAO багийнхан “Ногоон ертөнц” төслийн хүрээн

8 цаг 57 мин
Ерөнхий сайд нь намын дарга болдог жишгээ МАН дагах уу, өөрчлөх үү?

МАН-ын Үндсэн дүрэмд “...Нам сонгуульд ялбал намын дарга Ерөнхий сайдад нэр дэвшинэ”

20 цаг 27 мин
Дээд шүүх О.Цогтгэрэлийг бүртгэхээс өмнө АН генсекээ сонгоно

УИХ-ын 2024 оны сонгуульд АН ялагд­сан. Энэ хүрээнд, тус намын бүтцүүд хурал­да

20 цаг 27 мин
Ерөнхийлөгчийн нэрийг барьсан улс төр яваад байна уу?

Сүүлийн үед эрх баригч намын дотоод улс төрийг дагасан үйл явдлууд нэлээд “халуурч” байна. Хөши

20 цаг 27 мин
“MiningWeek & MinePro” арга хэмжээнд Голомт банк 2 дахь жилдээ хамтран ажиллаж байна

Монголын эрдэс баялгийн салбарын хамгийн том, өргөн цар хүрээтэй хамтын ажиллагааны платформ “Mi

2025-09-12
Г.Занданшатар: Уул уурхайн үр ашгийг зөвхөн өнөөдөрт бус ирээдүйн хөгжилд зориулах ёстой

Манай улс хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, хариуцлагатай уул уурхайг хөгжүүлэх “Уу

2025-09-12
МАН-ын Удирдах зөвлөл хэзээ хуралдах вэ?

АН шинэ даргаа сонгосон. МАН бас шинэ даргаа сонгохоор болсон. Тус намын Удирдах зөвлөл, да

2025-09-12
Хөгжлийн банкны хэргийг “гол гэрч”-гүйгээр шүүгээд байгаа юу?

Шүүх байгууллага Хөгжлийн банкны хэргийг 2023 оноос эхэлж шүүн хэлэлц

2025-09-12
Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан Л.Оюун-Эрдэнэ, УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан нар болон Засгийн газар,  УИХ-ын гишүүдээс асуух АСУУЛТ

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Хорин гуравдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Улсын Их Хурлын гишүүн

2025-09-12
Ж.Бат-Эрдэнэ: Ерөнхий сайд намын дарга байх, намын  дарга Ерөнхий сайд байх нь еэвэнгийн хоёр тал

-УИХ дахь МАН-ын Бүлгийн дарга Ж.Бат-Эрдэнэтэй цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

2025-09-11