Б.ДАРЬСҮРЭН
Арилжааны банкуудын II улирлын гүйцэтгэл гарсан. Энэ талаар Эдийн засгийн бодлого, өрсөлдөх чадварын судалгааны төвийн ерөнхий захирал, эдийн засагч Б.Лакшмитай ярилцлаа.
-Банкуудын гүйцэтгэл харьцангуй эерэг гарлаа. Энийг хэрхэн дүгнэж байна вэ?
-Нэг талдаа улсаас аж ахуйн нэгжүүдэд арилжааны банкуудаар дамжуулж, тодорхой хэмжээний хөнгөлөлттэй зээл олгосон. Энэ нь банкуудын гүйцэтгэлд нөлөөлсөн гэж дүгнэж байгаа. Хамгийн сонирхолтой нь эдгээр зээл олгогдож дуусахад, мөнгөний бодлогын хүү нэмэгдсэн. Бодлогын хүү нэмнэ гэдэг нь эдийн засгийн өсөлт саарч, мөнгөний эргэлтийг хумьж байгаагийн нэг илрэл.
-Монголын банкны салбар ямар түвшинд байна вэ. Чиглэл нь зөв байж чадаж байна уу?
-Хамгийн том асуудал юу вэ гэхээр банкуудын IPO-той холбоотой асуудал дээр олон улсын активын үнэлгээ хийгдэх асуудал байгаа. Хамгийн том асуудал юу вэ гэхээр банкуудын IPO-той холбоотой асуудал дээр олон улсын активын үнэлгээ хийгдэх асуудал байгаа. Үүнийг банкууд олон жил эсэргүүцэж ирсэн. Яагаад гэхээр энэ үнэлгээ хийснээр активынхаа тоон үзүүлэлтийг гаргахгүй гэсэн дүр төрх ажиглагддаг. Ерөнхийдөө монголын эдийн засаг муудсан энэ үед активын үнэлгээгээ сайжруулж байж, IPO хийх боломжтой. Үгүй бол нийгэмд буруу "шуум гардаг. IPO хийснээрээ санхүүгийн эх үүсвэр нэмэгдэнэ. Харин улс орны эдийн засаг муудсан үед эрсдэл өндөртэй.
-Сүүлийн үед банкууд зээл олголтоо багасгасан. Энэ нь гүйцэтгэл дээр хэрхэн нөлөөлөх вэ?
-Өрсөлдөхүүн гэдэг утгаараа олон улсын хямд эх үүсвэр банк орж ирэх тал дээр дотоодын банкууд дургүйцдэг. Мэдээж тэдэнд сөрөг нөлөөтэй. Учир нь банк зээл өгч байж гол бизнесээ хийж байгаа. Үүнд нөлөө үзүүлэгч нь бодлогын хүү байдаг. Нэлээн урт хугацаанд бодлогын хүү тогтвортой байсан нь эдийн засагт эргэлдэх шаардлагатай санхүүжилтийг чөлөөтэй байлгаж, нэмэгдүүлэх зорилготой байсан. Одоо манай улсын хувьд эдийн засаг хүндрэх дохио нь болчихлоо. Тэгэхээр ойрын хэдэн жилдээ зээл олголт хүнд байх дүр зураг харагдаад байгаа. Төгсгөлд нь хэлэхэд, ирэх улиралд банкуудын гүйцэтгэлийн дүн бууралттай гарах магадлал өндөр байна. Шалтгаан нь валютын ханшийн зөрүү. Зөрүү нэмэгддэг үе нь намар. Яагаад гэвэл хичээл эхлэхтэй холбоотойгоор сургалтын төлбөр, хичээлийн хэрэгслийн худалдан авалт нэмэгддэгтэй холбоотой. Арилжааны банкууд болон компаниуд гаднаас валютаар зээл авсан байдаг. Энэ зээлээ төлөх явцад валютын нөөц, ханшийн зөрүүгээс шалтгаалж, алдагдалтай байдлаар төлөх эрсдэлтэй болж байна. Үүнээс гадна их наядын хөтөлбөр, хөдөө аж ахуйг дэмжих болон зургаан хувийн ипотекийн зээл гэсэн төрөөс үзүүлэх дэмжлэг их байсан. Намраас эдгээр зээлийн эргэн төлөлт ямар байхаас үзүүлэлтийн үр дүн харагдах гээд байна.
Эх сурвалж: www.polit.mn
