Б.ДОЛЖИНЖАВ
Хөдөө аж ахуй, фермийн хэрэгцээт хэрэгсэл, бордоо үйлдвэрлэдэг дундаж хэмжээний компанитай Энэтхэг улсын иргэн Чадракрадхар олон жилийн туршид амжилттай ажиллаж байв. Гэвч энэ жилээс импортоор оруулж ирдэг метал, хуванцар гэсэн түүхийн эдийн өртөг хэд дахин нэмэгдэж, рупийн ханш унасан нь тус компанийг алдагдалд ороход хүргэлээ.
Одоогоор рупийн ханш 80 ам.доллартай тэнцэж байгаа бөгөөд энэ ханш нь дахин унана гэсэн тооцооллыг эдийн засагчид гаргаад байна. Энэтхэгийн мөнгөн тэмдэгтийн ханш ийн унахад импортоор оруулж ирдэг бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт төдийгүй тус улсад инфляци нэмэгдсэн нь нөлөөлсөн байна. Тухайлбал, газрын тосныхоо ихэнх хувийг импортоор авдаг тус улсын тухайд газрын тосны үнийн өсөлт, рупийн ханшийн бууралттай хавсарч эдийн засгийг хүнд нөхцөлд оруулсан байна. Өнөөдрийн байдлаар рупийн ханш долоон хувиар унаж, иргэд хэрэгцээт бүтээгдэхүүнээ авч чадахад хэцүү болоод байгаа юм. Шатахуун, хүнсний үнийн өсөлт нь иргэдийн 32 хувийг зардлаа нөхөж чадахгүйд хүргэж, 11 хувь нь ойр зуурын хэрэгцээгээ хангах чадваргүй болсон гэж “Kantar” төвийн судалгаанд дурджээ. Харин “HDFC” банкны дэд ерөнхийлөгч, ахлах эдийн засагч Абхеек Баруа “Инфляцийн өсөлт, ханшийн уналттай хавсарсан нь эдийн засагт дарамт учруулах нь ойлгомжтой. Гэхдээ дэлхийн зах зээл дээрх түүхий эдийн үнэ буурч байгаа нь ханшийн уналт тогтвортой байхад дэм болж байна. Одоогийн рупийн ханш анхаарал татах хэмжээнд буурсангүй” гэж “Aljazeera”-д ярьжээ.
Энэтхэгийн Төв банк рупийн ханшийг тогтвортой байлгахын тулд зах зээлд ам.долларын эргэлтийг нэмэгдүүлэх чиглэлд идэвхитэй ажиллаж байна. Үүнээс гадна тус улсын Нөөцийн банк 580 тэрбум ам.долларын нөөцтэй байгаа нь Энэтхэгийн банкууд валютын ханшийн уналтыг эсрэг хэрхэн тэмцэхэд бэлтгэгдсэн байгааг харуулж байна хэмээн ажиглагчид үзэж байна. Үүнээс гадна тус улсын Төв банк экспорт, импортыг рупигээр хийхийг шаардаж байна.
Энэ шийдвэрийн талаар гадаад худалдааны хараат бус судлаач Харихар Кришнаморти “Орос газрын тосоо Хятад, Энэтхэгт хөнгөлөлттэй үнээр худалдаалж байна. Гадаад худалдаа алдагдалтай байгаа үед Оросоос импортоор бараа авах нь аль аль талдаа ашигтай. Энэ импортоо өөрийн валют рупигээр хийж чадвал их хэмжээний ашиг хүртэнэ. Худалдаагаа ам.доллараар хийдэг Саудын Арабаас авдаг газрын тосоо Оросоос рупигээр авбал ханшны уналтаас сэргийлж чадна” гэв.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2022 ОНЫ ДОЛДУГААР САРЫН 26. МЯГМАР ГАРАГ. № 141 (6873)
