Б.ТӨГС
УИХ-ын чуулганаар ковидын хуулийн үйлчлэх хугацааг энэ оны арванхоёрдугаар сарын 31-ний өдрийг дуустал сунгасантай холбоотойгоор иргэдийн дунд хүлээлт үүсгээд байсан зээлийн төлбөрийн хугацааны асуудал өнгөрсөн долоо хоногт шийдэгдэв. Өнгөрсөн сард Үндэсний статистикийн хорооноос коронавирусын халдвар өрхийн эдийн засагт хэрхэн нөлөөлж байгааг судалсан дөрөв дэх шатны судалгаанд оролцогчдын 52 хувь нь дараа сард зээлээ төлөх шаардлага үүсвэл шууд төлөх боломжгүй гэж хариулж байсан. Энэ нь зээлийн эргэн төлөлттөй холбоотой шийдвэр ямар чухал болохыг төвөггүй харуулж байсан юм. Тэгвэл цар тахалтай холбоотой баталсан хуулийг гурав дахь удаагаа сунгаснаар дараах шийдвэрүүд гарлаа.
Ипотекийн зээлийн эргэн төлөлтийг хойшлуулав
Орон сууцны зээлийн төлөлтийг хойшлуулах хөтөлбөрт орон сууцны зээлтэй өрхийн бараг тал хувь нь хамрагджээ. Нийт өрхийн 12 хувь нь орон сууцны зээлтэй ба тэдний 45 хувь нь ЗГ-аас авч хэрэгжүүлж буй зээлийн эргэн төлөлтийг хойшлуулах хөтөлбөрт хамрагдсан байна. Уг хөтөлбөрт хамрагдсан өрхүүдийн тал нь хуримтлуулсан мөнгөө голчлон гэртээ хүнс худалдан авахад зарцуулдаг, харин дөрөвний нэг нь шаардлагатай бусад хэрэгцээтэй зүйлээ худалдан авахад зарцуулсан гэж хариулжээ. Тэгвэл хуулийн үйлчлэх хугацааг сунгасантай холбоотойгоор Монголбанкнаас төрөөс хэрэгжүүлж буй орон сууцны ипотекийн хөнгөлөлттэй хүүтэй зээлийн үндсэн болон хүүгийн төлбөрийг 2021 оны арванхоёрдугаар сарын 31-ний өдрийг дуустал хүү хуримтлуулж тооцохгүй нөхцөлөөр дахин хойшлуулахаар шийдвэрлэсэн. Энэхүү арга хэмжээнд зөвхөн төрийн тодотголтой буюу 8, 6, 5 хувийн орон сууцны зээлүүд хамрагдаж байгааг тэд онцлов. Хэрэв ипотекийн хөнгөлөлттэй зээлийн төлбөрөө энэ оны долдугаар сарын 1-нийг хүртэл хойшлуулсан байсан бол банкиндаа нэмэлт хүсэлт гаргахгүйгээр автоматаар сунгагдах юм байна. Харин шинээр хүсэлт гаргах бол энэ сарын 31-ний өдрийн дотор харилцагч банкиндаа өөрийн боломжит цахим хэлбэр (банкны цахим хуудас, и-мэйл, ухаалаг гар утасны банкны аппликэйшн, утас зэрэг)-ээр эсхүл банкинд очин гаргаж, төлбөрөө хойшлуулах боломжтой гэв.
Банкуудад мөрдүүлж буй хөнгөлөлттэй зохицуулалтыг үргэлжлүүлнэ
Харин төрөөс хэрэгжүүлж буй орон сууцны зээлээс бусад зээлийн тухайд арилжааны банкуудад нь бие дааж шийдвэрлэх боломжийг Монголбанкнаас олголоо. Өнгөрсөн хугацаанд банкууд нийт 181783 зээлдэгчийн 5.3 их наяд төгрөгийн зээлд бүтцийн өөрчлөлт хийж, эргэн төлөх нөхцөлд өөрчлөлт оруулаад байгаа юм байна. Монголбанкны Банкны хяналт шалгалтын хорооны шийдвэрээр банкуудад “Активыг ангилах, активын эрсдэлийн сан байгуулж, зарцуулах журам”-д түр хугацаагаар мөрдүүлж буй хөнгөлөлттэй зохицуулалтыг 2022 оны дөрөвдүгээр сарын 1-ний өдрийг хүртэл урьдчилан тогтоосон хуваарийн дагуу хэсэгчлэн сунгахаар шийдвэрлэсэн байна. Ингэснээр банкуудад зээлдэгчдийн зээлийн эргэн төлөх нөхцөлийг дахин өөрчлөх, эргэн төлөлтийн доголдолтой зээлийн ангилал, зээлийн түүхийг түр хугацаанд бууруулахгүй, дордуулахгүй байх эсэхийг бие даан шийдвэрлэх боломжийг нээлттэй үлдээлээ гэж Монголбанкнаас мэдээлжээ.
Түүнчлэн банкуудад түр хугацаанд мөрдүүлж байсан төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын зохистой харьцаа болон экспортын аккредитивт хамаарах хөнгөлөлттэй зохицуулалтыг тус тус хэвийн горимд шилжүүллээ.
Банкуудад хяналт шалгалтын хүрээнд мөрдүүлж буй дээрх журам, зааварт түр хугацааны хөнгөлөлттэй зохицуулалтуудыг хэсэгчилсэн байдлаар үргэлжлүүлэх нь банкны салбарын тогтвортой байдлыг хадгалах, системийн эрсдэлийг бууруулах, төлбөрийн чадварыг хангахад эерэг нөлөө үзүүлнэ гэв. Тиймээс хэрэглээний болон бусад төрлийн зээлийн бүтцэд өөрчлөлт хийх эсэх нь арилжааны банкуудын бие даан шийдэх асуудал боллоо.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2021.7.5 ДАВАА № 133, 134 (6610, 6611)
