
Т.САЙХАН
“УИХ-ын үйл ажиллагаа, гишүүний ёс зүй, хариуцлага” сэдэвт хэлэлцүүлэг өчигдөр боллоо. УИХ-ын дарга М.Энхболд, МАН-ын бүлгийн дарга Д.Хаянхярваа, УИХ-ын гишүүд, өмнө нь парламентад сууж байсан эрхмүүд, улс төр судлаачид оролцож гишүүдийн ёс зүйн асуудлыг хөндөж ярилцав. Сүүлийн үед УИХ-ын нэр хүнд унах, гишүүд хуралдааны ирц бүрдүүлдэггүй, гэмт хэрэгт холбогдох зэрэг ёс зүйн болон хариуцлагын асуудал маш их хөндөгдөж байгаа. Тиймээс УИХ-ын гишүүдийг ёс зүйн хариуцлага алдсан бол эгүүлэн татах асуудлыг УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахаар тусгаж байгаа юм. Хуулийн төсөлд чуулганы болон байнгын хорооны хуралдаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хүрэлцэн ирээгүй цагийн нийлбэр нь тухайн ээлжит чуулганы нийт хугацааны гуравны нэгээс хэтэрсэн бол УИХ-ын гишүүнийг эгүүлэн татдаг болгохоор тусгажээ. Мөн УИХ-ын гишүүдийн ирцийг хурууны хээгээр бүртгэдэг байх, хуралдааны дэг зөрчсөн тохиолдолд тодорхой хугацаагаар хуралдаанд орох эрхийг нь хязгаарлаж, сонгогчдод нь мэдээллийг хүргэх, асуулт асуух эрхийг нь хязгаарлах, Засгийн газрыг огцруулах саналын босгыг өндөрсгөх зэрэг зохицуулалтуудыг хийж байгаа аж.
УИХ-ын гишүүн Д.Бямбацогт: ХУРАЛДААНЫ ДЭГИЙГ ЗӨРЧИЖ, ЁС ЗҮЙГҮЙ БАЙДАЛ ГАРГАЖ БАЙНА
-УИХ-ын гишүүн олон нийтийн эрх ашгийн төлөө ажиллахаар ард түмнээс сонгогддог. Гэтэл сонгогдсон хойноо хуралдаандаа суухгүй, хуралдааны дэгийг зөрчиж, ёс зүйгүй байдал гаргаж байна. УИХ-ын гишүүний ёс зүй, сахилга бат, хариуцлагын асуудлыг тодорхой болгож, өргөсөн тангарагаа зөрчсөн бол хүлээх хариуцлагыг тогтоон, ажлаа чанартай шуурхай явуулахаар тусгалаа.
УИХ-ын гишүүн асан Б.Гарамгайбаатар: ЛИБЕРАЛ ЗАРЧИМ БАЙХГҮЙ БОЛЛОО
-1996 оноос хойш сонгогдсон УИХ-ын гишүүд өөрсдийгөө хаан гэж ойлгосонтой холбогдон ёс зүй, хариуцлагын асуудал яригдаж байгаа юм. УИХ-ын гишүүн ёс зүйтэй, хариуцлагатай хүн сонгогдох ёстой. Хуралдаандаа суухгүй, ирц бүрдүүлэхгүй байгаа асуудлыг заавал хурууны хээгээр шийдэх бус бүлэг дээрээ шийдэж, асуудлаа нэгтгээд явах боломжтой гэж харж байна. Эцэст нь хэлэхэд, төрд ажиллахад их хэцүү болж, сонирхлыг нь үгүй хийх, хэн ч биш болгох зам руу явж байна уу даа гэж харж байна. Нэг ёсондоо либерал зарчим байхгүй боллоо гэж л ойлгож байна.
УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан: ОЛОН УЛСЫН ТУРШЛАГЫГ СУДАЛНА
-Улсын хэмжээнд 3000 гаруй ёс зүйн хороо ажиллаж байна. УИХ-ын гишүүдийн ирцийн асуудал бүх цаг үед л яригдаж байсан. Өнгөрсөн 27 жилийн хугацааны үйл явцыг том зургаар нь дэг журамтай, зохион байгуулалттай болоход ажил сайжирна. Гишүүдийн ёс зүй, хариуцлагыг нэмэгдүүлэхийн тулд Дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, олон улсын туршлагатай уялдуулан хууль эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгоно.
УИХ-ын гишүүн асан С.Ламбаа: ПАРЛАМЕНТ ӨӨРСДӨДӨӨ ЗОРИУЛЖ ХУУЛЬ ӨӨРЧИЛДӨГ БОЛЛОО
-1996-2000 оны парламентад мөрдөгдөж байсан Дэгийн тухай хууль чанга, сайн байсан. Үүнээс хойш үе үеийн парламент өөрсөддөө зориулж өөрчилсөөр өнөөдрийн байдалд хүрлээ. УИХ-ын чуулганы ирц 39 гишүүнээр бүрддэг түүний 50 хувь нь буюу 19 нь дэмжихэд хууль батлах нөхцөл байдал бүрдсэн. УИХ хуулиа зөрчвөл яах вэ гэдгээ хуульчилж өгөөгүй. Үүнийг хуульчилж ягштал мөрддөг болох ёстой. УИХ-ын гишүүд чуулганы танхимд хэлсэн үгнийхээ төлөө хариуцлага хүлээдэггүй гэдэг заалтаас болж гишүүд өөрсдийгөө дархан эрхтэй гэх ойлголттой болсон. Хуулийг мөрдвөл мөрдсөн шиг мөрдмөөр байна.
УИХ-ын гишүүн Л.Оюун-Эрдэнэ: ХАРИУЦЛАГАТАЙ БАЙХ АСУУДЛЫГ ЗАЙЛШГҮЙ ЯРИХ ШААРДЛАГАТАЙ
-Дэлхийн 10 орчим орны туршлагаас хуваалцаж, судалгаа хийлээ. УИХ-ын гишүүдийн ёс зүй, хариуцлагын асуудлын зохицуулалт одоогийн хуулиудад байгаа ч зөрчсөн тохиолдолд яах вэ гэдэг хариуцлагын асуудал нь байхгүй болжээ гэсэн дүгнэлт хийсэн. УИХ-ын гишүүн хуралдаандаа суухгүй таслаад байвал яах вэ гэдэг зохицуулалт байхгүй байгаа юм. Бусад улс орны хувьд хуралдаан даргалагч бичгээр Ёс зүйн хороонд өгч, Ёс зүйн хороо нь энэ асуудлыг авч хэлэлцээд сонгогчдод нь мэдээлэл өгдөг. Ёс зүйн хороонд мэдээлэл өгдөг нарийвчилсан зохицуулалттай улс байна. Хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хуралдаандаа ирэхгүй байх тохиолдолд манай гишүүд хүнээр картаа шургуулдаг. УИХ-ын гишүүн хариуцлагатай байх асуудлыг зайлшгүй ярих шаардлага тулгарсан учраас Дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж байна.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин