“Эрдэнэс Монгол” компанийг анх байгуулсан шалтгаан болох Монгол Улсын стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмал, эрдэс баялгийн ордыг ашиглахтай холбоотой харилцаанд төрийг төлөөлөх үүргээ биелүүлж чадаж байна уу. Ер нь энэ компанийн дамжуулж ямар ямар ордоос Баялгийн санд орлог төвлөрөх вэ. Энэ маш бүрхэг харагдаж байна. Уг нь “Эрдэнэс монгол”-ын мэдэлд Монгол Улсын стратегийн ач холбогдолтой ордууд бүгд байх ёстой.
УИХ-ын “Тодорхой ордыг стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын ордод хамааруулах тухай"   2007 оны 27 дугаар тогтоолоор 15 ордыг стратегийн ач холбогдолтой гэж үзсэн.
1. Тавантолгойн чулуун нүүрсний орд
2. Нарийнсухайтын нүүрсний орд
3. Багануурын хүрэн нүүрсний орд
4. Шивээ Овоогийн хүрэн нүүрсний орд
5. Мардайн ураны орд
6. Дорнодын ураны орд
7. Гурванбулагийн ураны орд
8. Төмөртэйн төмрийн хүдрийн орд
9. Оюу толгойн зэс, алтны орд
10. Цагаан суврагын зэс, молиб­дений орд
11. Эрдэнэтийн зэс, молибдений орд
12. Бүрэнхааны фосфоритын орд
13. Бороогийн алтны орд
14. Төмөртэйн овооны цайр, хар тугалганы орд
15. Асгатын мөнгөний орд
Өдгөө “Эрдэнэс Монгол” компани эдгээр 15 ордоос Эрдэнэтийн зэс, молибдений орд, Төмөртэйн төмрийн хүдрийн орд, Асгатын мөнгөний ордыг 100 хувь, Багануурын хүрэн нүүрсний ордын 75 хувийг, Тавантолгойн чулуун нүүрсний ордын 81.5 хувийг, Оюу толгойн зэс, алтны ордын 34 хувийг, Шивээ овоогийн хүрэн нүүрсний ордын 90 хувийг эзэмшиж байна.
Харин фосфоритын 192 сая тн-ын нөөцтэй Бүрэнхааны орд, ураны 1 948.1 тн-ын нөөцтэй Мардайн орд, ураны 28 888 тн-ын нөөцтэй Дорнод орд, ураны 8 580.3 тн-ын нөөцтэй Гурванбулагийн орд, цайрын 7.8 сая тн-ын нөөцтэй Төмөртэйн овоо орд, зэсийн 1.7 сая тн, алтны 11.1 тн, молибдений 68 мянган тн нөөцтэй Цагаан суваргын орд, чулуун нүүрсний 587 585.1 тн-ын нөөцтэй Нарийн сухайтын орд “Эрдэнэс Монгол”-д хамааралгүй байна. “Монгол орны стратегийн 15 ордыг нэгэн дээвэр дор нэгтгэж, төр эзэмшилдээ оруулсан” гэх боловч өнөөдөр хэд хэдэн стратегийн ордын лиценз хувь хүний нэр дээр байна. Өөрөөр хэлбэл, Баялгийн сангийн эх үүсвэр болох баялгийн дийлэнх нь хэдэн хүн, хэдхэн гэр бүлийн мэдэлд очжээ. Харин удахгүй батлагдах Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулиар байгуулагдах баялгийн санд Эрдэнэт, Төмөртэй, Асгат, Багануур, Тавантолгой, Оюу толгой, Шивээ овоогийн ордоос л тодорхой орлого орж байхаар байна. Ялсангуяа Эрдэнэт, Тавантолгой хоёроо л өөд уруугүй мөлжсөн Баялгийн сан бий болох нигууртай болоод явчихлаа. 

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин

2024 ОНЫ ГУРАВДУГААР САРЫН 13. ЛХАГВА ГАРАГ. № 48 (7292)