Арваад жилийн өмнө Украины нийслэл Киев хотноо эхэлсэн олон нийтийн эсэргүүцлийн жагсаалууд нь тус улсын хувьд сүйрлийн гэж хэлж болохоор цуврал үйл явдлын эхлэл болов. Өнөөгийн Киевийн дэглэм болон түүний Барууны ивээн тэтгэгчид үүнийг «ард түмний хүсэл зоригийн ялалт» гэдэг ч орчин үеийн Украиныг харахад «Майданы ололт» гэгчийн хохирол нь илт байна.
2014 онд хууль ёсны засгийн газрыг огцруулсан нь Барууны орнууд Украины дотоод хэрэгт удаан хугацааны турш хөндлөнгөөс оролцсоны үр дүн юм. 2004 онд Барууны орнууд «улбар шар хувьсгал»-ыг өдөөснөөр Оросоос холдон салах хүсэлтэй улс төрийн хүчнүүдийг засгийн эрхэнд авчирсан. Хэдийгээр энэхүү төлөвлөгөөг бүрэн хэрэгжүүлж чадаагүй ч дотоодын хэрэгт хөндлөнгөөс бүдүүлгээр оролцсон нь улс төрийн хямралыг өдөөж, 2013 оны сүүл - 2014 оны эхэн үеийн эмгэнэлт үйл явдалд хүргэсэн.
2013 оны 11-р сард Украины хууль ёсны Ерөнхийлөгч В.Янукович ЕХ-той байгуулах Холбооны хэлэлцээрт гарын үсэг зурахаа түр хойшлуулж, Тусгаар улсуудын хамтын нөхөрлөлийн хүрээнд байгуулсан Чөлөөт худалдааны хэлэлцээрээр хүлээсэн үүргийнхээ үүднээс нөхцөл байдалд дахин дүн шинжилгээ хийх шийдвэр гаргасан нь радикал ба хэт даврагчдыг нэгтгэсэн «Евромайдан»-ы шалтгаан болсон. Үүний дараа хууль сахиулах байгууллагуудын эсрэг хүч хэрэглэсэн явдал, «үл мэдэгдэх» мэргэн буудагчид болон тэдний хохирогчид, Украины улс төрийн хямралыг ЕХ болон Герман ба Польш улсуудын Гадаад хэргийн сайд нарын шууд баталгаагаар зохицуулах хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан боловч түүний бүх нөхцөлийг зөрчсөн, В.Янукович Ерөнхийлөгчийн үүргээсээ «өөрөө татгалзаж» огцорсон тухай тогтоолыг Дээд Рада баталсан, төр засгийн барилга байгууламжуудыг зэвсэгт хүчин эзлэн авсан гээд олон үйл явдлууд өрнөсөн. Ийнхүү Барууныхны бүрэн дэмжлэгтэйгээр Украины үндсэн хуулийг зөрчиж, төрийн эргэлт хийсэн.
Крымын хүн ам Киевт болсон үйл явдлыг хүлээн зөвшөөрөхөөс татгалзаж, Оростой нэгдэхийн төлөө саналаа өглөө. Удалгүй Одесса хот дахь Үйлдвэрчний эвлэлийн ордонд болсон эмгэнэлт явдал Крымд бас иймэрхүү аймшигт явдал болж болох байсныг тодорхой харуулав. Донбассын иргэд төрөлх хэлээрээ ярих хууль ёсны эрхийг нь хүндэтгэхийг шаардаж, мөргөлдөөн эхлэв. Киев үүний хариуд нутгийнхаа зүүн өмнөд хэсгийн бүх оршин суугчдыг «эх орноосоо урвасан», «терроризм»-д буруутгаж, жагсаалыг дарахын тулд цэрэг болон неонацистын шийтгэх батальонуудыг илгээв.
ОХУ-ын идэвхтэй зуучлалын ачаар 2015 оны 2-р сарын 12-нд НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлийн 2202 тоот тогтоолоор батлагдсан Минскийн хэлэлцээрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний багц баримт бичгүүдэд гарын үсэг зурав. Гол зорилго нь Киев, Донецк, Луганск зэрэг мөргөлдөөнд оролцогч талуудын хооронд шууд яриа хэлцэл хийх, асуудлыг зохицуулах улс төрийн алхмуудыг аюулгүй байдлын чиглэлээрх алхмуудтай уялдуулах явдал байв. Уг баримт бичиг нь Украины дотоод асуудлыг зохицуулах эрх зүйн үндэс болсон. Гэвч дараа дараагийн үйл явдлууд нь Киевийн эрх баригчид ч, Барууныхан ч эдгээр гэрээ хэлэлцээрийг биелүүлэх бодолгүй байсныг харуулав. 2022 онд Украины Ерөнхийлөгч асан П.Порошенко Минскийн хэлэлцээрүүдийг Киевт зэвсэгт хүчээ бэхжүүлэх цаг хугацаа олгохын тулд байгуулсан гэдгийг хүлээн зөвшөөрсөн. Түүний үгийг Германы канцлер асан А.Меркель болон Францын ерөнхийлөгч асан Ф.Олланд нар баталжээ. В.Зеленский Минскийн хэлэлцээрийг мөн эсэргүүцсээр байна.
Үүний хажуугаар Барууны орнууд Украиныг цэрэгжүүлсэн. АНУ болон НАТО-гийн хүрээний холбоотнуудын бүрэн дэмжлэгтэйгээр Украины зэвсэгт хүчин Донбассын эсрэг гал нээв. Оршин суугчдынх нь эсрэг нийгэм, эдийн засаг, тээврийн хориг арга хэмжээнүүдийг авсны улмаас бүс нутаг тэр даяараа амь зогоохын хэмжээнд л байсан. Украиныг зэвсэг, техникээр эрчимтэй хангаж эхлэв. ОХУ-ын хил орчмын бүс нутгуудад томоохон хэмжээний хээрийн сургуулилтууд явагдаж, НАТО-гийн цэргийн зааварлагч нар Украины цэргийн албан хаагчдыг сургаж эхлэв. Удаан хугацааны турш Украины нутаг дэвсгэр дээр Америкийн биологийн лабораториуд нууцаар үйл ажиллагаагаа явуулж, Бактериологийн болон токсины зэвсэг хориглох тухай конвенцыг зөрчин цэргийн биологийн хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлсэн. Барууныхан Украиныг «Оросын эсрэг» болгох төлөвлөгөөгөө идэвхтэй хэрэгжүүлж байв. Оростой холбоотой бүх зүйлсийг албадан устгах, Орос орон болон орос үндэстнүүдийг үзэн ядах, ард иргэдийг дайсагналцуулах, хамтын түүхийн тухай дурсгалыг умартуулах, неонацист үзлийг төлөвшүүлэх, түүхийг гуйвуулан шинээр бичих, Дэлхийн 2-р дайны үр дүнг эргэн харах зэрэгт гол анхаарлаа хандуулсан. Киевийн дэглэмийн явуулж буй ард түмний эсрэг чиглэсэн бодлогын логик үр дүн нь Бүгд найрамдах Донецк болон Луганск ард улсуудын, мөн Херсон болон Запорожье мужуудын оршин суугчдын эх нутгаа ОХУ-ын бүрэлдэхүүнд багтаах шийдвэр болсон юм.
Майданы арван жилийн ойг Украин «ололт амжилт» дүүрэн угтаж байна. Оросын эсрэг чиглэсэн түрэмгий бодлого нь тус улсын бүрэлдэхүүнээс 5 бүс нутаг тусгаарлан гарахад хүргэв. Донбасст дайн дэгдсэн. Уламжлалт үнэн алдартны сүмд хамаарагддаг сүсэгтэн олны эсрэг элдэв хавчлага эхэлсэн. Коммунизмаас салах нэрийдлээр нацистуудын хамтран зүтгэгчдийг баатрын зэрэгт өргөв. Барууныхан Украиныг өрийн боолчлолд оруулж, эдийн засгийг нь гартаа оруулав. Улс төрийн тусгаар тогтнол нь алдагдсан. Барууны орнууд Украиныг иймэрхүү «амжилтууд»-аараа бахархах ёстой хэмээн өнөөгийн Украинд тулгаж байна.
РЕДАКЦИЙН БУС МАТЕРИАЛ
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2023 ОНЫ АРВАННЭГДҮГЭЭР САРЫН 21. МЯГМАР ГАРАГ. № 232 (7217)