Хуульч Г.Уянгахишигийн хэлсэн онцлох эшлэлүүд

2023-01-25
Нийтэлсэн: Админ
 3 мин унших

Т.САЙХАН

“Зууны мэдээ” сонин салбар, салбарын тэргүүлэгчид, шинийг санаачлагчдыг “Leaderships forum” буландаа урьж, Монгол Улсын хөгжлийн гарц боломжийн талаар ярилцаж, тэдний сонирхолтой шийдэл, санаануудыг уншигчиддаа хүргэдэг билээ. Энэ удаа ХҮН-ын Удирдах зөвлөлийн гишүүн, хуульч  Г.Уянгахишигийг урьж, ярилцлаа. Түүний ярилцлагаас онцлох эшлэлүүдийг хүргэж байна. 

-2020 оны УИХ-ын сонгуулийн өмнө би ХҮН-ыг сонгон гишүүнээр элсэн орж байлаа. Улмаар тухайн ондоо УИХ-ын 22 дугаар тойрогт нэр дэвшин өрсөлдөж байсан. Надаас хүмүүс яагаад ХҮН гэж асуудаг л даа.   Миний аав Р.Гончигдорж АН-ын анхдагч гишүүдийн нэг. Би багаасаа л АН-ын үзэл баримтлалаар амьдарч ирсэн.  Тэр ч утгаараа АН-д элсэж болоогүй юм уу гэдэг. ХҮН бол улстөржилтөөс илүү аливаа асуудлыг ултай, суурьтай шийдэл талаас нь хардаг нам.  Үзэл баримтлал, тогтолцооны хувьд хөдөлдөггүй олон жил болсон намуудаас тэс өөр л дөө.

- Төрийн бодлого бол ард түмний зөв гэснийг хийж хэрэгжүүлэх ажил биш юм.  Харин эрүүл нийгэм, ард түмний амьдралын чанарыг дээшлүүлэхэд чиглэх учиртай. Гэвч өнөөдөр хэн нэгэн бүлэг хүнд таалагдах гэсэн улс төр хийж байгааг өөрчлөх хэрэгтэй. 

-Манай нам анх Зүүн төвийн буюу социал демократ үзэл баримтлалтай байсан.  Улс төрийн нам гэдэг өөрөө олон нийтийн байгууллага. Цаг үе, нийгмийн  нөхцөл байдлаас  шалтгаалан үзэл баримтлал  өөрчлөгдөж болно.   Өнгөрсөн хугацаанд нийгэм, эдийн засгийн чиглэлд нэлээд судалгаатай хандсан. Одоогийн нийгэмд дундаж давхаргаа нэмэгдүүлэх, бүтээлч үйлдвэрлэлийг дэмжих асуудал дутагдаж байна. Тиймээс либерал тал руугаа үзэл баримтлал маань чиглэж байна. 

-Эмэгтэйчүүдийн манлайлал чиглэлд “ХҮН-50:50” гэсэн хөтөлбөр хэрэгжүүллээ.  Энэ нь зөвхөн эмэгтэйчүүдийн эрхийг хангах биш. Нийгэмд эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн ижил тэгш эрхийг хангах зорилготой хөтөлбөр. Гэвч энэ хөтөлбөр маань улс төрийн тогтолцоо талаас яалч үгүй “хана” мөргөж байна. 

-Одоогийн сонгуулийн тогтолцоогоор бол өөрчлөлтийг хийнэ гэдэг ёстой "хана"мөргөж байгаатай л адил зүйл. Сонгуульд нэр дэвшихэд мөнгө санхүү их орно.  Мөн одоогийн тогтолцоогоор бол хувь хүнийхээ хувьд танигдсан хүн л сонгогдох боломжтой. Энэ нь эмэгтэйчүүд болон залуучуудын сонгогдох эрхийг хааж байдаг.  Тэгээд л нөгөө олны танил бөх, тамирчин, дуучин, бизнесийнхэн парламентад сонгогдож орж ирээд байгаа биз.

-Уг нь парламент гэдэг хууль баталж, бодлого тодорхойлдог, хуулийн хэрэгжилтээ хянадаг газар.  Энэ чиглэлийн мэдлэг боловсрол туршлагатай хүмүүс сонгогдох ёстой.  Гэтэл сонгуулийн тогтолцоо, сонгогдох процесс нь өөрөө буруу байгаа учраас өнөөдрийн парламентын чадавхи хангалтгүй түвшинд байна. 

-Тэгэхээр бид Үндсэн хуульдаа нэмэлт өөрчлөлт хийж, сонгуулийн тогтолцоогоо  илүү ардчилсан болгох ёстой. Пропорциональ буюу хувь тэнцүүлсэн хэлбэр манайд илүү тохирно гэж үзээд байгаа.  Бид энэ тогтолцоогоор 2012 онд сонгууль явуулж байсан туршлага бий.   Үр дүнд нь 2012 оны сонгуулиар 11 эмэгтэй УИХ-д сонгогдсон. Эмэгтэй гишүүдийн зургаа нь мажоритар тойргоос, таван  нь намын жагсаалтаар сонгогдсон байдаг.

-Хөгжиж байгаа, амжилттай байгаа парламентын ардчилалтай Бүгд найрамдах улсуудын дийлэнх нь хувь тэнцүүлэн сонгох буюу пропорционал тогтолцоог хэрэглэж байна. Өөрөөр хэлбэл, улс төрийн намд өгсөн саналд нь хувь тэнцүүлж парламентын суудлаа хуваарилдаг тийм зарчим руу оройтсон ч гэсэн явахаас өөр аргагүй.  

-Монгол Улсын хүн амтай харьцуулахад манай парламент 140-150 гишүүнтэй байх нь илүү тохиромжтой гэж үзэж байна. Гэхдээ хосолсон тогтолцоог хэрэглэх тохиолдолд дор хаяж 50 хувийг нь  намын жагсаалтаар буюу пропорциональ тогтолцоогоор сонгох хэрэгтэй. 152 гишүүнтэй боллоо гэхэд талыг нь жижигрүүлсэн тойргоосоо олонхийн тогтолцоогоор сонгоод нөгөө 76-г  нь пропорциональ тогтолцоогоор сонгоод явбал Монголын улс төр нэлээд цэгцэрнэ. 

-Зөвлөлдөх санал асуулгын хүрээнд Үндсэн хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл яригдаж байна. Ерөнхий сайдын захирамжаар ажлын хэсэг байгуулагдсан.  Манай намын хувьд Үндсэн хуулийг бүхэлд нь шинэчлэн найруулах шаардлага үүсээгүй, нэмэлт өөрчлөлт оруулах ёстой гэж үзэж байна. 

Эх сурвалж:www.polit.mn 

Эргүүнүүд
манай монголын улстөрийн солиорол. нэг гэрийн авгай нөхөр 2 өөр өөр намынх, сонгууль болохоор хоорондоо хэрэлдээд явчихна, аав, охин хоёр одоо сонгууль болохоор өөр үзэл бармтлалтай оролцоно. хоорондоо намын тактик, мэдээллээ солилцоно, улс төрийн цус холилдсон банзалууд.
Дуурийн театрт юу болоод, уран бүтээлчид нь ажил хаяхаар болов?

Дуурийн театрт юу болоод, уран бүтээлчид нь ажил хаяхаар болов?

Уржигдар 17 цаг 11 мин
“Гэмт хэрэгтэй тэмцэх шинжлэх ухаан, технологийн хөгжил, ач холбогдол” өдөрлөг болов

“Гэмт хэрэгтэй тэмцэх шинжлэх ухаан, технологийн хөгжил, ач холбогдол” өдөрлөг болов

Уржигдар 17 цаг 09 мин
У.Хүрэлсүх: Монгол хэмээх нэрийг тамгалан үлдээхэд монгол дархан, урлаачид онцгой үүрэг гүйцэтгэж ирсэн

У.Хүрэлсүх: Монгол хэмээх нэрийг тамгалан үлдээхэд монгол дархан, урлаачид онцгой үүрэг гүйцэтгэж ирсэн

Уржигдар 13 цаг 53 мин
Г.Лувсанжамц: Барбадос улсаас суралцах зүйл их бий

Г.Лувсанжамц: Барбадос улстай дипломат харилцаа тогтоож болно, харин харилцан визгүй зорчиж болохгүй

Уржигдар 11 цаг 09 мин
ХӨСҮТ-ийн ерөнхий захирлаар С.Энхболдыг томилжээ

ХӨСҮТ-ийн ерөнхий захирлаар С.Энхболдыг томилжээ

Уржигдар 11 цаг 00 мин
“Монполимет”-ийн дансыг царцааж, үүсгэн байгуулагч Ц.Гарамжавыг нь эрүүгийн хэрэгт шалгаж байна

“Монполимет” группийн ТУЗ-ийн дарга Б.Мөнхнасан өчигдөр “…Энэ жил манайх ТОП-100 аж а

Уржигдар 06 цаг 00 мин
“Г.Дамдинням сайд эрдэс баялгийн салбарыг “эх орончид”-ын шантаажаас салгах нь” гэсэн хүлээлт үүсжээ

Монгол баян. Монгол Улсын 3.5 сая иргэнд хангалттай байгалийн баялагтай. Гэхдээ түүнийг хэрхэн

Уржигдар 06 цаг 00 мин
Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг АТГ-аас “тайлбарлах”-д 18 хоног үлдлээ

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг огцруулснаас хойш сар шахмын хугацаа өнгөрлөө.

Уржигдар 06 цаг 00 мин
Алтны шороон ордыг биш үндсэн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулна

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан өчигдөр болж,  Төсвийн тогтвортой байдлын тухай ху

Уржигдар 06 цаг 00 мин
Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцүүлчих гишүүн алга уу?

Хэдхэн хоногийн өмнө “Gem mall” төвд өдрийн цагаар, олон нийтийн дунд ажлын байрандаа

Уржигдар 06 цаг 00 мин