Өрийн дэвтэр зузаарсаар...

2021-05-10
Нийтэлсэн: Админ
 3 мин унших

Б.БЯМБАЖАРГАЛ

 

Иргэд хүнсний дэлгүүрээс өдрийн хүнсээ зээл авч залгуулсаар байсан ч дэлгүүрүүдийн өрийн дэвтэр зузаарч, дахин зээл өгөх боломжгүй болсон дүр зураг хаа сайгүй байна. Энэ бол цар тахлаас шалтгаалсан эдийн засгийн хямрал иргэдийн хэтэвчийг хоосолж байгаа бодит жишээ.

Сонгинохайрхан дүүргийн III хороонд хүнсний дэлгүүрийн үйлчилгээ эрхлэгч М.Баярхүү “Манайх энэ хороондоо хүнсний дэлгүүр ажиллуулаад арваад жил болж байна. Жижиг дэлгүүр учраас бид энэ хороондоо амьдардаг, байнгын үйлчлүүлэгч нартаа зээл өгдөг. Гол төлөв ахмадууд зээл авна. Сүүлийн үед зээлээр хүнс авах хүсэлтэй хүмүүс эрс нэмэгдсэн. Улсаас 300 мянган төгрөг өгсний дараа хүмүүс өрөө төлөх нь арай дээр болсон. Гэсэн хэдий ч одоо эргээд зээл авч эхэлж байна. Энэ хорооныхоо хүмүүсийн амьдралыг мэддэг, ойлгодог учраас зээлээр хүнс өгдөг ч байнга их хэмжээгээр өгөөд байх хэцүү. Эргээд бид бараагаа татахад хүндрэл учирч, эргэлтийн мөнгө түгжигдэхэд хүрээд байна. Сүүлийн саруудад манай хүнсний дэлгүүрийн орлого 30-40 хувиар буурсан” гэв. Эднийх нийтдээ нэг сая гаруй төгрөгийн хүнсийг зээлээр олгожээ. Тус дэлгүүрт хамгийн багадаа 4000, ихдээ 200 мянган төгрөгийн өртэй хүмүүс байна. Сонгинохайрхан дүүрэг бол Улаанбаатар хотын хамгийн том дүүрэг. Гэсэн хэдий ч хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшин 48.1 хувь, ажилгүйдлийн түвшин 9.9 хувь буюу Улаанбаатар хотын дундаж түвшингээс харьцангуй доогуур байдаг байна.

 

“Нэг килограмм мах ч авч чадахгүй байна”

 

Сүүлийн саруудад өрхийн орлого буурсан ч өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний үнэ сар бүр тогтмол нэмэгдсээр буйг бид өмнө нь мэдээлж байсан.  Энэ талаар хүнсний дэлгүүрийн үйлчилгээ эрхлэгчид “Дэлгүүрийн бараандаа 5-10 хувь нэмж борлуулдаг. Үйлдвэрээсээ нэмэгдэж байгаа ч иргэд үүнийг ойлгохгүй, хүнсний дэлгүүрүүд үнийг огцом нэмж буй мэт буруу ойлгож байна” гэж байлаа. Хүнсний дэлгүүр эрхлэгчид олон хүнд их хэмжээний зээл олгож чадахгүй учраас зөвхөн өдөр тутмын хүнс болох мах, гурил будаа, тос зэргийг л зээлээр өгдөг гэдгээ онцолж байлаа. Энэ талаар Чингэлтэй дүүргийн VII хороо буюу Баянхошууны шинэ буудалд хүнсний дэлгүүрийн үйлчилгээ эрхлэгч Б.Эрдэнэтуяа “Манайх 2004 оноос энэ хороондоо хүнсний дэлгүүр ажиллуулж эхэлсэн. Одоо зээлээр хүнс авах иргэд нэмэгдсэн учраас хүнсний дэлгүүрийн орлого буурсаар байна. Улсаас олгодог халамж, тэтгэвэр, хүүхдийн мөнгө орохоор иргэд зээлсэн мөнгөө өгдөг. Ихэвчлэн хоол хүнсний бүтээгдэхүүн зээлээр авдаг. Жишээлбэл, гурил, будаа бусад хоолны бүтээгдэхүүнээ авахаар өдрийн хоолны мөнгө нь хүрдэггүй. Тийм учраас  манай дэлгүүр махаа килограмм нь биш бага багаар 300, 400 граммаар жижиглэж хувааж зардаг” гэв.

 

“Зээлээр авдаггүй байсан хүмүүс ч өр тавих болсон”

 

Өнгөрсөн жилд эдийн засаг зургаан хувиар агшиж, өмнөх оны гуравдугаар улиралд гэхэд л 70000 гаруй ажлын байр хумигдсан гэсэн судалгаа гарсан. Энэ хэрээр ажилгүй иргэдийн тоо өсч хүнсний дэлгүүрээс хүнсээ зээл авах иргэд нэмэгдсэн байна. Картандаа мөнгөө хадгалдаг, бэлэн мөнгөөрөө хүнсээ авдаг хүмүүс хадгаламжинд байсан мөнгөө үрээд дууссан, ажил хийдэг, зээл авдаггүй байсан хүмүүс хүртэл зээлээр бараа бүтээгдэхүүн авдаг байсан тухай худалдагчид ярьж байна. Б.Эрдэнэтуяагийн дэлгүүрээс зээлээр бараа авсан иргэдийн өрийн жагсаалт 64 хуудастай дэвтрийг дуусгаж байгаа бол М.Баярхүүгийн өрийн дэвтэр аль хэдийнэ хуудас нь дуусаж шинэ дэвтэр нээж байгааг хэлсэн юм. Цар тахлын улмаас үүссэн эрүүл мэнд, нийгэм, эдийн засгийн нөлөөллийг олон талаас нь судалсан судалгаанууд хийгдэж байгаа. Гэвч иргэдийн өнөөгийн амьдрал, өрхийн эдийн засгийн бодит байдлыг хамгийн ойроос, хамгийн бодитоор нь хүнсний дэлгүүрийн өрийн дэвтрээс харж болохоор байна.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2021.5.10 ДАВАА № 93, 94 (6570, 6571)

 

ХНХЯ: Асрамжийн төвд байдаг хүүхдүүдийн эцэг эхэд хүүхдийн мөнгө олгохгү

ХНХЯ: Асрамжийн төвд байдаг хүүхдүүдийн эцэг эхэд хүүхдийн мөнгө олгохгү

7 мин
Малын хорогдол 5.9 саяд хүрлээ

Малын хорогдол 5.9 саяд хүрлээ

23 мин
Н.Алтанхуяг: Цэцийн хууль морин дэл дээгүүр явчихвий

Н.Алтанхуяг: Цэцийн хууль морин дэл дээгүүр явчихвий

2 цаг 21 мин
Ройтерс:Монголын экс Ерөнхий сайд уул уурхайгаас олсон хууль бус мөнгөөрөө Нью-Йоркт байшин худалдан авчээ

Ройтерс:Монголын экс Ерөнхий сайд уул уурхайгаас олсон хууль бус мөнгөөрөө Нью-Йоркт байшин худалдан авчээ

3 цаг 52 мин
Гал зогсоох тогтоол, улс орнуудын сэрэмжлүүлэг, экс Ерөнхий сайдын дуулиан өрнөсөн долоо хоног

Энэ долоо хоногт дэлхий дахинаа болсон үйл явдлын нэг нь Газын зурвастай холбоотойгоор НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлөөс нэн даруй гал зогсоох тогтоолыг баталж чадлаа. Түүнчлэн өнгөрсөн баасан гарагт Москва хотноо болсон зэвсэгт халдлагын дараа улс орнууд ОХУ руу иргэдээ зорчихгүй байхыг анхааруулсаар байна.

6 цаг 26 мин
Сошиал орчинд ёс зүйтэй мэдээлэхийг уриаллаа

Бодит байдлыг сурвалжлан мэдээлэхдээ хэн нэгнийг ялгаварлан гадуурхаж, хэвшмэл ойлголтын золиос болгохгүй байх нь хэвлэл мэдээллийн мэргэжлийн ёс зүйн зарчим билээ. Иймд, хэвлэл мэдээллийн байгууллага, сэтгүүлчид жендэрийн тэгш эрхийг хангах чиглэлд манлайлж, хариуцлагаа дээшлүүлж ажиллах шаардлага сонгууль хаяанд ирсэн энэ үед чухал болоод байна. Хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудаас ёс зүйтэй нийтлэл, нэвтрүүлэг түгээхийг уриалж байдаг “Хэвлэл мэдээллийн зөвлөл”, Их британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайдын яамтай хамтран “Хэвлэл мэдээлэлд эрх тэгш байдлыг бүрдүүлэх нь” сэдэвт симпозиумыг өчигдөр зохион байгуулав. 

6 цаг 36 мин
Газар, лицензийн “наймаа”-ны сонсголд бэлдэх ажлын хэсгүүд хуралдахгүй УИХ-ын дарга ууртай байна

Уг нь энэ УИХ “багц”-аараа маш том реформуудыг хийсэн юм. Үндсэн хуулийн томоохон өөрчлөлт, авлига, адбан тушаалын ашиглалт, гэмт хэргийн эсрэг олон хуулийг батлан гаргасан. Баргийн УИХ чадахааргүй улс төрийн “шийдвэр” л дээ.

6 цаг 41 мин
Протокол: Төрийн өмчит компани байгуулахгүй гэж хуульчлах нь Үндсэн хуулийн зөрчил болох уу

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан өчигдөр 51.4 хувийн ирцтэйгээр эхэллээ. Хуралдааны эхэнд Төрийн болон орон нутгийн өмчит хуулийн этгээдийг шинээр байгуулахыг түр хориглох, тэдгээрийн үр ашиг, менежментийг сайжруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэв. Чуулганы нэгдсэн хуралдааны протоколыг хүргэж байна.

6 цаг 41 мин
Фото: Эрүүл мэндийн сэдэвт хэлэлцүүлэг боллоо

Фото: Эрүүл мэндийн сэдэвт хэлэлцүүлэг боллоо

21 цаг 38 мин
Гурил, малын тэжээлийн үнийг гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслийг дэмжив

Гурил, малын тэжээлийн үнийг гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслийг дэмжив

22 цаг 5 мин