Т.САЙХАН

“Оном сан”-гийн  ТУЗ-ийн дарга, доктор Д.Наранбаатар COVID-19 тархсан нөхцөл байдалтай холбоотойгоор АНУ-аас  байр сууриа илэрхийллээ.

- COVID-19-ийг бид дотооддоо алдчихлаа. Албаныхан голомтыг хумихаар ажиллаж байна.   Нөхцөл байдлыг та хэрхэн харж байна вэ?

-Монгол түмэн цар тахлын эсрэг чадах чинээгээрээ зүтгэж байна.  Энэ  асуудал цаашид нэлээд хүндрэх төлөв рүүгээ орчихлоо.  Хөл хориог сунгах асуудал яригдаж байна.  УОК-ын хийж хэрэгжүүлж байгаа ажлыг  зөв зүйтэй байна гэж нэг хэсэг нь үзэж байна.  Нөгөө хэсэг нь шүүмжлэлтэй хандаж байна. Гадаад амьдарч байгаа эмч нар, эрдэмтэд бүгд л эх орондоо санаа зовниж чадах ядахаараа туслахыг хичээж байна.  Монгол хүн бүр Монголынхоо төлөө цохилох  зүрхтэй сэтгэлтэй.  Монгол Улсын Засгийн газар,  УОК боломжийн хэмжээнд ажиллаж энэ өвчнийг оруулалгүй 10 сарын хугацаанд тэсч ирлээ.  Харамсалтай нь алдаа гарч, дотооддоо алдлаа.  Алдаа гарсан гэдгийг Шадар сайд Я.Содбаатар хүлээн зөвшөөрсөн.  Ажил хийж байгаа хүмүүст бүх зүйл алдаагүй сайхан явна гэж байхгүй.  Тусгаарлалтын үед халдвар хамгаалалтын горимоо сайн барьж чадсангүй, голомтлон алдлаа.  Мөн Алтанбулагийн боомтын ердөө цаах нь халдвар ямар их байлаа.  Үүнийг тооцсонгүй, хилийн хяналт муу байлаа.

-Одоо бид яах ёстой вэ?

-Өнгөрснийг өөрчилж чадахгүй. Бид хоёр тал болчихоод нийгмийн сүлжээгээр муудалцаад байж болно.  Ер нь шүүмжлэх шиг амархан зүйл байдаггүй.  Гэхдээ одоо цаг нь биш.   Монголчууд атгасан гар шиг нэгэн хүчээр нэгдсэн удирдлага дор энэ цар тахлыг даван туулна.  Тахлын гинжийг тасалж сэжигтэй тохиолдол бүрийг хайрцаглах хэрэгтэй. Үүнийг бид хийж чадна.  Дэлхийн олон улс орнууд хийж чадаж байгаа.  Манайд харин ч олон давуу тал байна.  Миний амьдран суугаа АНУ-ын хувьд байдал ямар байгааг та бүхэн мэднэ. Нэг өдөрт л 185 мянган хүн халдвар авч, 1300 гаруй хүн нас барж, 70 орчим мянган хүн эмнэлэгт хэвтээд байна.  Одоо монголчууд алдаагаа засч, дахин энэ асуудалд алдаа гаргахгүй байх тал дээр ажиллах хэрэгтэй.

-Тухайлбал?

-Цар тахлын үеийн бүх үйл ажиллагааг шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр зохион байгуулах хэрэгтэй.  Ингэсэн цаг энэ өвчнийг хор хохирол багатайгаар даван туулна.  Манай Оном сангийн эрдэмтийн зөвлөлөөс уриалга гаргаад байна.  УОК-ын дэргэд эрдэмдийн зөвлөл байгуулах хэрэгтэй.  Хамтран ажиллах хэрэгтэй.  Өөрсдийн сурсан мэдсэн бүхнээ  одоо л улс орныхоо төлөө зориулмаар байна. Бидний энэ уриалгыг дэлхийн өнцөг булан бүрт байгаа эрдэмтэн судлаачид маань хүлээж авч хамтран ажиллана гэдэг итгэлтэй байна.

-Шинжлэх ухааны үндэслэлтэй гэдгийг тодруулахгүй юу. Одоогийн үйл ажиллагаанууд хэр үр дүнтэй байгаа вэ?

-Өнөөдөр эрдэм судлаачид маань хэвлэлийн мэдээлэлтэй л сууж байна.  11:00 цагийн мэдээллийг сонсоод ямар нэгэн шинжлэх ухааны үндэслэлтэй мэдээлэл өгөхөд хэцүү.  Тэгэхээр эрдэмдтийн багт илүү нарийн мэдээлэл өгч хамтран ажиллана гэдэгт итгэж байна. Тухайлбал, шинжилгээний үр дүнгүүд, тоологдож байгаа хэмжээ, вирусын генетикийн мэдээлэл хэрэгтэй.  Энэ бүхнээс бид эмнэлзүйн олон зүйлийг тодорхойлох боломжтой. Хэт их хурдтай тархаад байна уу.  Тархалтын хүрээг хэр өргөн тавих, Хэд хоногт хөл хориог тогтоох уу гээд энэ бүхэнд шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр хандах нь чухал байна.  Мөн бэлэн байдлын төлөвлөгөөг илүү нарийвчлан гаргах хэрэгтэй.  Цар тахлын нөхцөл байдал улам хүндэрч, онцгой байдал үүсвэл яах юм. Энэ бүхэн тодорхой байх хэрэгтэй. Эмч нарынхаа нөөцийг хэрхэн тооцоолж байгаа юм, эдийн засаг талаасаа ч хор хохирол багатайгаар хэрхэн даван туулах юм бүхнийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр авч үзэх хэрэгтэй.  Энэ бүхэнд эрдэмтэн судлаачдын дуу хоолой чухал байна.

-Иргэд маань гэр гэртээ тусгаарлагдаад байна.   Халдвараас хамгаалах, дархлаагаа дэмжих олон аргыг туршиж байна.  Та юу гэж зөвлөх вэ?

-Маскаа зөв хэрэглэх нь нэн тэргүүний халдвараас сэргийлэх арга юм.  Хүний үсний хэмжээ мм-ийг 10 хуваасны нэгтэй тэнцдэг.  Харин энэ вирус маань 1000 хуваасны нэгтэй тэнцэж байна. Гэхдээ агаарт дангаараа хөвж яваа хэрэг биш юм.  Хүмүүсийг ханиаж найтаахад шүлсний бичил дуслуудад ороогдсон байдалтайгаар агаарт хөвж байдаг. Тэгэхээр үүнээс маск хамгаалж чадна.  Бидний хэрэглэж байгаа мэс заслын цэнхэр маск гурван давхар шүүлтүүртэй.  Гадна цэнхэр нь тийм ч нарийн ширхэгтэй биш. Харин голын цагаан нь нэлээд нарийн шүүлтүүртэй. Тухайн бичил дуслуудыг зогсоох боломжтой.  Харин хамгийн дотор талын хэсэг нь зүүсэн хүний чийгшлээг шингээж байдаг.  Тэгэхээр маскаа зөв зүүж хэвшихийг анхааруулж байна. 

Эх сурвалж:www.polit.mn