А.Доржханд
"Polit.mn" цахим сайт Хэнтий аймгийн музейтэй хамтран "Цахим музей" буланг та бүхэндээ хүргэж байна.
Энэ удаа Их эзэн Чингис хааны түүхэнд Их Ауруг гэж нэрлэгддэг Хэрлэнгийн хөдөө аралын тухай танилцуулъя.
Хэнтий аймгийн Дэлгэрхаан сумын нутагт орших Хэрлэний Хөдөө арал бол Монголын эзэнт гүрний төрийн голомт нутаг юм. Энд Чингис, Өгөдэй, Мөнх, Есөнтөмөр гээд үе үеийн их хаад хаан ширээнээ заларч, удаа дараа Их хуралдай чуулж төрийн хэргийг хэлэлцэн шийдэж, Монголчуудын түүх, утга соёлын гайхамшигт дурсгал “Монголын Нууц товчоон”-г туурвиж, Чингис хааны “Их Орд”, Их Монгол улсын эхэн үеийн улс төр эдийн засгийн төв, хожим онгон шүтээний найман цагаан гэр, хүндэтгэлийн зан үйл XY зуун хүртэл төвлөрч байсан нь түүхэн сурвалжийн мэдээ болон түүх, археологийн судалгааны үр дүнгээр баттай тогтоогдсон билээ. Тиймээс Хөдөө арлын бүс нутагт Монголын эзэнт гүрний үеийн хамгийн чухал археологийн дурсгалууд хадгалагдаж буй бөгөөд үүний онцгой төлөөлөл нь “Аваргын балгас” буюу Чингис хааны “Их Ауруг орд”-ын туурь болно. Түүхэн сурвалж бичгүүдэд тэмдэглэгдсэн баримтаас үзвэл Чингис хаан улирлын шинжтэй дөрвөн ордтой байжээ. Ордууд нь эхэн үедээ цаг, улирлын байдал, малын бэлчээр даган нүүдэллэж байсан боловч сүүлдээ суурьшин хот хүрээ болон өргөжсөн байна. Эдгээрээс “Их Ауруг орд” нь хамгийн хүндтэй гол орд байсан бөгөөд Хэрлэний Хөдөө аралд оршиж үйл хэргийг нь Бөртэ хатан эрхлэн явуулдаг байсан ажээ. “Ауруг” хэмээх нь ар гэр, гэр хүрээн гэсэн утгатай, тухайлбал их хаан удаан хугацаагаар аян дайнд явахдаа эд хөрөнгө, мал сүрэг, хатад хүүхэд, өтгөс буурлуудаа нэг газар төвлөрүүлэн алтан ургийн язгууртанд хариуцуулан үлдээдэг байснаас үүдэлтэй хэмээн үздэг. 1960-аад оноос хойш хийгдсэн малтлага судалгааны үр дүнд нутгийнхан “Аваргын балгас” хэмээн нэрэлдэг эртний туурийг Чингис хааны “Их Ауруг” ордын үлдэц мөн болохыг баталсан төдийгүй дараах үеүүдэд Монголын их хаадын хаан сууринд суух төв, Их Монгол улсын анхны нийслэл хот шинжтэй оршин тогтнож байсан түүхэн чухал дурсгалт газар мөн хэмээн нийтээр үзэх болсон юм. Эртний “Ауруг” “Агуруг” хэмээх нэр сунжирсаар одоо тэр орчмын байгал, түүхийн дурсгалууд “Аварга тосон” “Аваргын рашаан”, “Аваргын гол”, “Аваргын балгас” гэж нэрлэгдэх болжээ. Энэхүү дурсгал маань Аймгийн ИТХ-ын тогтоолоор "Хан Хэнтий аймгийн 9 гайхамшиг"-ийн нэгт багтсан юм.
Эх сурвалж:www.polit.mn
Төв Азийн орнууд болон Японы анхны дээд хэмжээний уулзалт
Төв Азийн таван орон болон Японы удирдагч нарын уулзалт арванхоёрдугаар сарын 18-20-нд Токиод болж өнгөрсөн. Энэ уулзалт нь бүс нутгийн хамтын ажиллагааны үйл явц шинэ эрч хүч авч буй Төв Азийн өнөөгийн чиг хандлагын хүрээнд онцгой ач холбогдолтой Стратегийн түншлэлийн шинэ үе шат болж байгааг хэвлэлүүд мэдээлж байна.
Уржигдар 19 цаг 30 мин
ЧУУЛГАН: Үндэсний эрчим хүчний аюулгүй байдлыг бэхжүүлэх Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай тогтоолыг батлав
УИХ-ын чуулганы өнөөдөр /2025.12.26/-ийн хуралдаанаар Үндэсний Эрчим хүчний аюулгүй байдлыг бэхжүүлэх “Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг баталлаа.
Уржигдар 14 цаг 39 мин
Монгол Улсын Усны нөөцийн зөвлөл хуралдаж байна
Монгол Улсын Усны нөөцийн зөвлөлийн ээлжит хуралдаан өнөөдөр болж байна. Тус хуралдаанаар усны нөөцийг хамгаалах, зохистой ашиглах, төлөвлөлтийг сайжруулахад чиглэсэн 11 судалгааны ажлын тайланг хэлэлцэнэ.
Уржигдар 14 цаг 37 мин
Д.Трамп Казахстан, Узбекистаны удирдагч нарыг G20 дээд хэмжээний уулзалтад урив
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп Казахстан, Узбекистан улс 2026 онд Флорида мужийн Майами хотод болох G20-ийн дээд хэмжээний уулзалтад урилга хүлээн авах болно гэж мэдэгдэв. Тэрээр энэ талаар Truth Social олон нийтийн сүлжээндээ бичжээ.
Уржигдар 14 цаг 33 мин
Parliamentary Committee Reviews Draft Resolution to Increase Mongolia’s Benefits from Oyu Tolgoi
The Economic Standing Committee of the Parliament discussed a draft parliamentary resolution on December 23, 2025, aimed at safeguarding Mongolia’s national interests and increasing the country’s benefits from the operation of the Oyu Tolgoi group of deposits.
Уржигдар 14 цаг 32 минМонгол Улсад 2026 онд болох аялал жуулчлалын нэгдсэн цагалбар
Монгол Улсад 2026 онд соёл, аялал жуулчлал, спортын чиглэлээр зохион байгуулагдах хурал, зөвлөгөөн, үзэсгэлэн арга хэмжээний нэгдсэн цаглаврыг нийслэл, 21 аймаг, төрийн байгууллагууд, мэргэжлийн холбоодын саналыг үндэслэн нэгтгэж, Засгийн газрын 2025 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн хуралдаанаар танилцууллаа.
Уржигдар 13 цаг 33 мин
Тэргүүн түшмэлийн зэрэг дэв олгов
Монгол Улсын Засгийн газраас өргөн мэдүүлсний дагуу төрийн албаны удирдах албан тушаал хашиж байгаа нэр бүхий 21 эрхэмд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар Тэргүүн түшмэлийн зэрэг дэвийг шинээр болон ахиулан олголоо.
Уржигдар 13 цаг 27 мин
УИХ дарга уурхайчдад ойн баярын мэнд хүргэв
Монголын уул уурхайн салбарын үүсч хөгжсөний 103 жилийн ой өнөөдөр /2025.12.25/ тохиож байгаа ба УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдааны үеэр Их Хурлын дарга Н.Учрал “Эдийн засгийг нуруундаа үүрч яваа, нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд чухал хувь нэмэр оруулж ирсэн уул уурхайн салбарынхан, уурхайчдадаа түүхт ойн мэндийг өргөн дэвшүүлье. Та бүхэнд ажлын амжилт, сайн сайхан бүхнийг хүсье” гэж тус салбарынханд баярын мэндчилгээ дэвшүүлэв.
Уржигдар 13 цаг 26 мин
Улсын ерөнхий прокурорын орлогч М.Чинбат гэж хэн бэ?
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх зарлиг гарган, Максимын Чинбатыг Улсын ерөнхий прокурорын орлогчийн албан тушаалд улираан томилсон.
Уржигдар 13 цаг 25 мин
Чуулган: Төрийн өмчийг хувьчлах, өөрчлөн байгуулах үндсэн чиглэлийн төслийг хэлэлцэж байна
Улсын Их Хурлын 2025 оны намрын ээлжит чуулганы өнөөдрийн (2025.12.25) үдээс өмнөх нэгдсэн хуралдаан 10 цаг 12 минутад Улсын Их Хурлын 73 гишүүн хүрэлцэн ирснээр 57.9 хувийн ирцтэйгээр эхэлж, “Төрийн өмчит хуулийн этгээдийн хувьцааг 2026-2028 онд биржээр олон нийтэд нээлттэй худалдах, төрийн өмчийг хувьчлах, өөрчлөн байгуулах үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн хэлэлцэх эсэх хэлэлцүүлгийг эхлүүллээ.
Уржигдар 13 цаг 23 мин