Доктор Л.Мөнх-Эрдэнийн ярилцлагаас онцлох 12 эшлэл

2020-10-14
Нийтэлсэн: Админ
 4 мин унших

Макс Планкийн нийгмийн Антропологийн хүрээлэнгийн зочин судлаач, доктор Л.Мөнх-Эрдэнийн  ярилцлагыг № 194 (6419), № 198 (6423) дугаартаа хүргэсэн билээ. Түүний ярилцлагаас онцлох 12 эшлэлийг хүргэж байна.

  1. Монгол Улсын Үндсэн хуулиар хуульчилсан харилцаа л монголчуудын жам, жим, жам ёс, зам ёс ч байх ёстой юм. Харамсалтай нь Монгол Улс Үндсэн хуулиасаа аль эрт гажсан. Үндсэн хуулиа ч гажуудуулсан.
  2. Монголын ардчиллын 30 жил, Монголын чөлөөт зах зээлийн 30 жил бол Монгол Улсыг БНХАУ-ын эдийн засгийн хавсарга болгосон жилүүд байсан. Монголын чөлөөт зах зээлийн эдийн засаг гэгч нь манай эдийн засгийг Хятадын капиталын буюу капиталистуудын эрх ашигт тохируулж тэдний ашиг, орлогын сонирхолд захируулсан гэсэн үг.  Одоо ч харамсалтай нь  Монгол Улс үүнээс өөр зам, хувь заяа эрэлхийлж байгаа эсэх нь тодорхойгүй байна.
  3. Монголын нийгэм дэх боловсролтой ялан­гуяа, өндөр хөг­жилтэй оронд боловс­рол эзэмшсэн тэд­нийг гадны хө­рөнгө оруулалттай ком­па­ниуд тэжээдэг.Тий­мээс ч тэд компа­нийнхаа төлөө зүтгэхээс өөр аргагүй болдог. Өөрөөр хэлбэл, аль боловсролтой, чад­вартай нь “неоко­лоничлолын аген­тууд” болж байхад боловсролгүй, чад­варгүй, эрээ цээргүй нь төрийн албыг дүүргэж байгаа дүр зураг харагдаж байна. Ийм өрсөлдөөнд хэн ялах нь тодорхой болов уу.
  4. Монгол Улс Үндсэн хуулийн өөрч­лөлтөөр засаглалыг зөвхөн намын дарга, Ерөнхий сайдын дур зорго, үзэмжийн асуудал болгосон. Нөгөө талаар Монголд тогтоогоод байгаа засаглалын системийг бүрэн дүүрэн пар­ламентын засаглал гэж үзэх боломжгүй.  Парламент засаглана гэдэг нь парламентын гишүүд засгийн гишүүд байж засаг­лахыг хэлдэг.
  5. Үндсэндээ Мон­гол Улс Ерөнхийлөгч нэртэй хагас-Ерөн­хийлөгч, Ерөнхий сайд нэртэй супер-Ерөнхийлөгчтэй болсон. Энэ утгаа­раа Монголын одоо­гийн систем хоёр ерөнхийлөгчтэй систем болчихлоо.
  6. Монгол Улс улс төрийн удирдагчаа Үндсэн хуульдаа тунхагласан “ард­чилсан ёс, шударга ёс, эрх чөлөө, тэгш байдал, үндэсний эв нэгдлийг хангах, хууль дээдлэх нь төрийн үйл ажиллагааны үндсэн зарчмаараа” тодруулж байна уу гэвэл үгүй гэж хэлнэ. Парламентын болон ерөнхийлөгчийн засаглалын систем улс орны лидер буюу удирдагчийг тодруулах асуудлаас эрс ялгаатай.
  7. Сонгуулийн Монгол Улсын Үндсэн хуульд заасан зарчмуудаар явагдаж байна уу гэвэл харамсалтай нь огт үгүй гэж хэлэх байна. Учир нь Сонгуулийн хууль нь ч, сонгууль зохион байгуулах үйл явц, жишиг зуршил нь ч энэ зарчмуудыг бараг бүгдийг нь зөрчдөг. Ардчилсан ёс, шударга ёс, эрх чөлөө, тэгш байдал, үндэсний эв нэгдлийг хангах, хууль дээдлэх ёс, зарчимд харш маш олон зүйл бий.
  8. Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр засаглал өөрч­лөгдөөгүй бус. Харин ч эрс өөрчлөгдсөн. Дээр дурдсанаар пар­ламентын засаглалыг халж ерөнхий сайд нэртэй ч хэрэг дээ­рээ супер-ерөн­хий­лөгчийн гэх үү эсвэл сонгогддог хаант засаглал тогтоосон. Учир нь аливаа засаглалын хэлбэрийг гүйцэтгэх эрх мэдэл буюу засгийн газрыг хэрхэн байгуулж, буулгаж байгаагаар нь ангилж тодорхойлдог. 
  9. Монгол Улсын Засгийн газрын гишүүдийн дийлэнх нь парламентын гишүүд биш бол­чихлоо.  Сайд на­рын хэн нь ч ямар ч ардчилсан про­цессоор ороогүй, ардчилсан шүүл­түүрээр шүүгдээгүй. Тиймээс улс төрийн эрх зүйн хувьд тэд хэн ч биш. Тэд зөвхөн Ерөнхий сайдын албатууд. Хуучин Хятадын төрд тайган ашигладаг байсан.
  10. Монгол Ул­сын Засгийн газар ард түмнээс ч, пар­ламентаас ч хараат бус болчихоод байна. Үндсэндээ Монгол Улсад ардчилсан бус Засгийн газар байгуулагдчихаад байж байна. Ардчилсан гэж холбох ганц холбоос нь Ерөнхий сайд болсон намын даргыг сонгосон тойрог мөн намын даргаа үг дуугүй дэмжсэн, намын даргын баг болох УИХ. Энгийнээр бодоход бүх ард түмнээс сонгогдсон Ерөнхийлөгч нь Засгийн газарт ямар ч эрх мэдэлгүй байхад зөвхөн нэг тойргоос сонгогдсон УИХ-ын нэг гишүүн Монгол Улсын Засгийн газрыг ганцаарaa байгуулаад, удир­даад, командлаад байх нь ардчилсан ёс, шударга ёсонд нийцэх үү ер нь.
  11. Хоёр удаа сон­гогддог байсан Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийг нэг удаа болгосон нь хариуцлага тооцох ардчилсан хө­шүүрэггүй болгосон бол дөрвөн жил байсан хугацааг зургаа болгох нь Ерөнхийлөгчийг ард түмнээс ч, ардчилсан ёсноос ч тэр улам бүр хөндийрүүлсэн хэрэг. Ингэхдээ нэг удаагийн зургаан жилийн хугацаатай болгосон нь үндсэндээ Ерөнхийлөгчийн албыг ард түмнээс хөндийрүүлсэн, ардчилсан ёсонд харш алхам болсон нь ойлгомжтой.
  12. 2016 оны сон­гуулийг Эрдэнэтийн 49 хувь шийдсэн. Өөрөөр хэлбэл, неолиберал дэглэм буюу зах зээлийн, арилжааны, мөнгө­ний дэглэм эрх, эрх чөлөө, улс төрийн эрх чөлөө, ёс сурта­хууны дэглэмээ залгих болсны тод жишээ тэр байсан. Эдийн засгийн ашиг сонирхол улс төрийн ашиг сонирхлоос эрхэм болж, эдийн засгийн эрх мэдэл улс төрийн эрх мэдлийг боомилсны жишээ гэх үү дээ.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2020.10.14 ЛХАГВА № 199 (6424)

 

зочин
хэлж баигаагын хардаа доктроо хатдаа ардчлалын шударга шүүлтүүр гэх шиг засаглал энэ тэриигээ саин мэддэггүи юм бишүү. нэг сэтэр зүүхээрээ зүгээр л донгодохын уншаад л хэр жэмжээнии хүн гэдэг нь харагдаж л бна .
Г.Лувсанжамц: Төсөв үр дүнтэй зарцуулагдаж байгааг хэмжиж чаддаг байх ёстой

Үр дүнтэй төсвийн төлөвлөлтийн талаар УИХ-ын гишүүн Г.Лувсанжамцаас тодрууллаа.

3 цаг 15 мин
Сөрөг хүчин АН-ынхан “…Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэн арай даварч байна” гэжээ

АН хамтарсан Засгийн газраас гарснаас хойш УИХ албан ёсны сөрөг хүчинтэй болсон.

3 цаг 15 мин
Олон улсын эрдэмтэд Хархорин хотод чуулж байна

Хархорум хотын асуудлаар тусгай үүрэг гүйцэтгэгч, Хархорум хотын зөвлөлийн

3 цаг 15 мин
“Энгүн” бол энгийн л хэрэглээ…

Аялал зугаалга, амралт сувилал, баяр наадам гээд зуны цагт бүгдээрээ хотоос гарцгаадаг. Энэ үед х

15 цаг 56 мин
“Хөдөлмөрөө шударгаар үнэлүүлж, хуульд заасны дагуу цалингаа авмаар байна”

ЭТТ ХК-ийн туслан гүйцэтгэгч Хятадын 100 хувийн хөрөнгө оруулалттай “ТТЖВС

17 цаг 46 мин
Э.Батшугар: Шуудангийн үйлчилгээ нь харилцаа холбоо төдийгүй стратегийн чухал хэрэгсэл болж байна

Э.Батшугар: Шуудангийн үйлчилгээ нь стратегийн чухал хэрэгсэл болж байна

20 цаг 21 мин
Ой хээрийн дөрвөн түймрийг унтрааж, зургаан түймрийг цурманд оруулжээ

Ой хээрийн дөрвөн түймрийг унтрааж, зургаан түймрийг цурманд оруулжээ

21 цаг 7 мин
ЦЕГ: Хохирогчийн биед учруулсан гэмтлийг тогтоохоор шалгаж байна

ЦЕГ: Хохирогчийн биед учруулсан гэмтлийг тогтоохоор шалгаж байна

21 цаг 13 мин
Энэ Засгийн газрын эдийн засгийн гол ачааг Эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдинням үүрнэ

Монголын эдийн засгийн хааш нь ч чихэх боломжгүй үнэн бол эрдэс баялаг, уул уурхайгаасаа хэт өндөр хамааралтай байдал.

Өчигдөр 06 цаг 00 мин
Л.Оюун-Эрдэнэ: Ерөнхий сайдтайгаа баг болж ажиллаарай, сүнс чинь засаг дээрээ байх ёстой шүү

Энэ зургаадугаар сар улс төрийн “улайссан” үйл явдлуудаар эхэлсэн.

Өчигдөр 06 цаг 00 мин