С.УЯНГА
Энэ удаагийн “Хуулийн шинжлэл” буландаа хуульч, өмгөөлөгч Б.Оюунбилэгийг урилаа. Тэрээр Сонгуулийн хуультай холбоотойгоор байр сууриа илэрхийллээ.
-Хууль санаачилж баталж буй байдал манай улсад хангалттай. Гэвч хэрэгжилт туйлын дутмаг байж ирлээ. Хуулийг нэг мөр зөв хэрэглэх тайлбарыг Улсын дээд шүүхээс сүүлийн жилүүдэд цөөн гаргаж байгаагийн дээр УИХ-аас ч энэ тал дээр анхаарч ойлгомжтой дэлгэрэнгүй тайлбар хийхгүй байна. Цаг үеийн нөхцөл байдалтай холбогдуулан Сонгуулийн тухай шинэ хуулийн зарим заалтыг авч үзье. Гэвч иймэрхүү заалтууд урьд өмнө Сонгуулийн тухай хуульд байсан ч шинээр орж ирж байгаа хэд хэдэн заалт ч бий.
Сонгуулийн тухай хуулийн 29, 32-дугаар зүйлд нэр дэвшигчид тавигдах шаардлага, бүртгэх талаар заасан. Нэр дэвшигчид тавигдах шаардлагын зарим хэсэг нь Үндсэн хуульд заасан иргэний сонгох, сонгогдох эрхийг хязгаарласан байна. Үндсэн хуулийн 16.9-д “Монгол Улсын иргэн нь төрийн байгууллагад сонгох, сонгогдох эрхтэй, сонгох эрхийг 18 наснаас эдэлнэ, Сонгогдох насыг төрийн зохих байгууллага, албан тушаалд тавих шаардлагыг харгалзан хуулиар тогтооно” гэж заасан. Гэтэл иргэнийг УИХ, аймаг, нийслэл, сум дүүргийн ИТХ сонгуулийн тухай хуульд нэр дэвшигчдэд Үндсэн хуулийн энэхүү заалттай харшлахаар хэд хэдэн шалгуур тавьж, иргэн хүн дээрх сонгуулиудад сонгогдох эрхийг хязгаарласан байх жишээтэй. Зээл, татвар, батлан даалтын өр төлбөр, ял шийтгэлтэй эсэх, төрийн албан хаагч бол заавал ажлаасаа чөлөөлөгдсөн байх, аж ахуйн нэгж, хамаарал бүхий хүмүүсийн талаарх мэдээлэл гэх мэтийг дурдаж болно. Мөн шинээр орж ирсэн нэг заалт нь Авлигын хэрэгт шүүхээс гэм буруутайд тооцсон талаарх эрх бүхий байгууллагын лавлагаа гэсэн атлаа энэ талаарх лавлагааг Цагдаагийн байгууллага гаргаж өгч байх жишээтэй. Тэгэхээр хуулийн эдгээр заалт нь хүссэн иргэн хүн сонгогдох эрхээ эдэлж чадахгүй байдлыг бий болгож байна.
Сонгуулийн хуулийн бас нэгэн анхаарах зүйл нь Сонгуулийн жил болохоор л сонгуулийн хуулиа эрх барьж буй нас, эвслүүд өөрчилж, шинээр баталж байна. Тухайн цаг үеийн нөхцөл байдлыг болон дараагийн сонгуульд орох тактикаа харгалзаж, шулуухан хэлэхэд бараг өөрсдөдөө зориулж өөрчилж шинэчилж байна. Хууль хэтэрхий богино настай байх тусам чанар муу, хэсэг бүлэг хүмүүс, нам эвсэл, эрх баригчдын хүсэл зориг биелэх боломжийг нээж өгдөг. Ганц Сонгуулийн тухай хууль ч биш өөр бусад хуулийн тухайд ч адил. Амьдрал дээр зарим хуулийг хэрэглэх үед эрэмдэг, зэрэмдэг хуулиуд нэлээд байдаг. Хариуцлагын тогтолцоо нь тодорхой бус эсвэл байхгүй. Байсан ч хэн яаж хэрэгжүүлэх нь тодорхой биш байх тохиолдол байдаг. Зарим хуульд санаатай оруулсан, эсвэл орхигдуулсан мэт харагддаг. Тэгэхээр хууль санаачлагч, хууль тогтоогчид хуулийн төсөл боловсруулах, хэлэлцэх үед тухайн хуулийг хэрэглэх, хэрэгжүүлэх, дагаж мөрдөх иргэд, тухайн систем, байгууллагын саналыг сайн авч байх нь хуулийн цоорхой, хийдэл бага байх үндэслэл болно. Нөгөөтэйгүүр энэхүү байдалд саналаа өгөх идэвх чухал.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2020.5.20 ЛХАГВА № 99 (6324)
Төв Азийн орнууд болон Японы анхны дээд хэмжээний уулзалт
Төв Азийн таван орон болон Японы удирдагч нарын уулзалт арванхоёрдугаар сарын 18-20-нд Токиод болж өнгөрсөн. Энэ уулзалт нь бүс нутгийн хамтын ажиллагааны үйл явц шинэ эрч хүч авч буй Төв Азийн өнөөгийн чиг хандлагын хүрээнд онцгой ач холбогдолтой Стратегийн түншлэлийн шинэ үе шат болж байгааг хэвлэлүүд мэдээлж байна.
Уржигдар 19 цаг 30 мин
ЧУУЛГАН: Үндэсний эрчим хүчний аюулгүй байдлыг бэхжүүлэх Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай тогтоолыг батлав
УИХ-ын чуулганы өнөөдөр /2025.12.26/-ийн хуралдаанаар Үндэсний Эрчим хүчний аюулгүй байдлыг бэхжүүлэх “Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг баталлаа.
Уржигдар 14 цаг 39 мин
Монгол Улсын Усны нөөцийн зөвлөл хуралдаж байна
Монгол Улсын Усны нөөцийн зөвлөлийн ээлжит хуралдаан өнөөдөр болж байна. Тус хуралдаанаар усны нөөцийг хамгаалах, зохистой ашиглах, төлөвлөлтийг сайжруулахад чиглэсэн 11 судалгааны ажлын тайланг хэлэлцэнэ.
Уржигдар 14 цаг 37 мин
Д.Трамп Казахстан, Узбекистаны удирдагч нарыг G20 дээд хэмжээний уулзалтад урив
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп Казахстан, Узбекистан улс 2026 онд Флорида мужийн Майами хотод болох G20-ийн дээд хэмжээний уулзалтад урилга хүлээн авах болно гэж мэдэгдэв. Тэрээр энэ талаар Truth Social олон нийтийн сүлжээндээ бичжээ.
Уржигдар 14 цаг 33 мин
Parliamentary Committee Reviews Draft Resolution to Increase Mongolia’s Benefits from Oyu Tolgoi
The Economic Standing Committee of the Parliament discussed a draft parliamentary resolution on December 23, 2025, aimed at safeguarding Mongolia’s national interests and increasing the country’s benefits from the operation of the Oyu Tolgoi group of deposits.
Уржигдар 14 цаг 32 минМонгол Улсад 2026 онд болох аялал жуулчлалын нэгдсэн цагалбар
Монгол Улсад 2026 онд соёл, аялал жуулчлал, спортын чиглэлээр зохион байгуулагдах хурал, зөвлөгөөн, үзэсгэлэн арга хэмжээний нэгдсэн цаглаврыг нийслэл, 21 аймаг, төрийн байгууллагууд, мэргэжлийн холбоодын саналыг үндэслэн нэгтгэж, Засгийн газрын 2025 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн хуралдаанаар танилцууллаа.
Уржигдар 13 цаг 33 мин
Тэргүүн түшмэлийн зэрэг дэв олгов
Монгол Улсын Засгийн газраас өргөн мэдүүлсний дагуу төрийн албаны удирдах албан тушаал хашиж байгаа нэр бүхий 21 эрхэмд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар Тэргүүн түшмэлийн зэрэг дэвийг шинээр болон ахиулан олголоо.
Уржигдар 13 цаг 27 мин
УИХ дарга уурхайчдад ойн баярын мэнд хүргэв
Монголын уул уурхайн салбарын үүсч хөгжсөний 103 жилийн ой өнөөдөр /2025.12.25/ тохиож байгаа ба УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдааны үеэр Их Хурлын дарга Н.Учрал “Эдийн засгийг нуруундаа үүрч яваа, нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд чухал хувь нэмэр оруулж ирсэн уул уурхайн салбарынхан, уурхайчдадаа түүхт ойн мэндийг өргөн дэвшүүлье. Та бүхэнд ажлын амжилт, сайн сайхан бүхнийг хүсье” гэж тус салбарынханд баярын мэндчилгээ дэвшүүлэв.
Уржигдар 13 цаг 26 мин
Улсын ерөнхий прокурорын орлогч М.Чинбат гэж хэн бэ?
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх зарлиг гарган, Максимын Чинбатыг Улсын ерөнхий прокурорын орлогчийн албан тушаалд улираан томилсон.
Уржигдар 13 цаг 25 мин